Amasya Genelgesi

 

Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

Amasya Genelgesi, Milli Mücadele'nin amaç, yöntem ve gerekçelerini belirleyen ilk yazılı belgedir. Aynı zamanda milli egemenlik fikrinin üstü kapalı olarak ifade edildiği ilk belgedir. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi ile ulusal bağımsızlık mücadelesini kişisel bir girişim olmaktan çıkararak, milletin ortak davası haline getirmiştir.

Amasya Genelgesi'nin Hazırlanışı:

Mustafa Kemal, milli mücadele yanlısı önemli komutanlarla birlikte Amasya'da bir araya gelerek bu genelgeyi hazırlamıştır.
Onaylayanlar:

• Ali Fuat Cebesoy
• Rauf Orbay
• Kazım Karabekir
• Refet Bele
• Cemal Paşa

Amasya Genelgesi'nin Amacı:

• Türk milletini işgallere karşı bilinçlendirmek ve örgütlü bir şekilde direnmesini sağlamak.
• Milli mücadelenin programını oluşturmak ve bağımsızlık yolunda izlenecek yolu belirlemek.
• İstanbul Hükümeti'nin işgaller karşısındaki yetersizliğini halka duyurmak.
• Milli egemenlik fikrini ortaya koymak.

Amasya Genelgesi'nin Maddeleri:

1. Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir.
   • İşgaller ve işbirlikçi İstanbul Hükümeti nedeniyle ülke parçalanma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
2. İstanbul Hükümeti, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.
   • İstanbul Hükümeti'nin işgallere sessiz kalması ve milletin haklarını koruyamaması eleştirilmiştir.
3. Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
   • Bu madde, milli egemenlik ilkesinin işaretidir ve bağımsızlık mücadelesinin halk tarafından yürütüleceğini belirtir.
4. Sivas’ta ulusal bir kongre toplanacaktır.
   • Sivas Kongresi ile milli birliği sağlamak ve tüm vatanı kapsayan bir mücadele yürütmek amaçlanmıştır.
5. Sivas’taki kongreye her ilden milletin güvenini kazanmış üç temsilci katılacaktır.
   • Halkın temsilcilerinin katılacağı bu kongre, milli mücadelenin meşruiyetini artırmak için düzenlenmiştir.
6. Erzurum’da bir kongre toplanacaktır.
   • Bölgesel direnişlerin ulusal bir direnişe dönüşmesi amaçlanmıştır.
7. Amasya Genelgesi ile milli mücadele bireysellikten çıkmıştır.
   • Bireysel çabaların ötesinde, topyekûn bir milli hareketin başlangıcı olmuştur.

Amasya Genelgesi'nin Sonuçları:

• Amasya Genelgesi, Milli Mücadele'nin programı olarak kabul edilmiştir.
• Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi'nden sonra askerlik mesleğinden istifa ederek 'sine-i millete' (milletin bağrına) dönmüştür.
• Milli Mücadele, kişisel bir hareket olmaktan çıkıp milletin ortak mücadelesi haline gelmiştir.
• İstanbul Hükümeti'nin otoritesi sorgulanmış, halkın iradesine dayalı yeni bir yönetim anlayışı önerilmiştir.
• Bu genelge, Erzurum ve Sivas Kongreleri'ne zemin hazırlamış, bu kongrelerde alınacak kararların temelini oluşturmuştur.

Amasya Genelgesi'nin Önemi:

• Milli egemenlik fikrinin işaret edildiği ilk resmi belge olması nedeniyle çok önemlidir.
• İşgallere karşı milli direnişi teşvik eden ilk resmi çağrıdır.
• Osmanlı Hükümeti'nin otoritesi dışında, halkın iradesine dayanan bağımsız bir hareketin temeli atılmıştır.
• Milli Mücadele'nin amacı, yöntemi ve gerekçesi somut bir şekilde ifade edilmiştir.

Sonuç:

Amasya Genelgesi, Milli Mücadele'nin manifestosu olarak kabul edilir ve bağımsızlık mücadelesinin örgütlenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Milli egemenlik ve bağımsızlık fikirlerinin temeli bu genelge ile atılmıştır.