ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
Anayasalar, devletin temel hukuki yapısını ve işleyişini düzenleyen en üst hukuk kurallarıdır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası da devletin işleyişini düzenleyen bu en üst hukuk metnidir. Anayasanın değiştirilmesi, diğer kanunlara göre çok daha zorlu ve karmaşık bir süreçtir. Bu süreç, anayasanın güvencesini sağlamak amacıyla özel kurallara bağlanmıştır.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİN TEKLİFİ:
- Teklif Yetkisi:
Anayasa değişikliği teklif etme yetkisi, en az 200 milletvekiline aittir. Bu sayı, TBMM üye tam sayısının üçte biri oranına denk gelir.- Dikkat: Cumhurbaşkanının anayasa değişikliği teklif etme yetkisi yoktur.
- Teklifin İçeriği:
Anayasa değişikliği teklifleri, sadece belirli bir maddeye yönelik olabileceği gibi, tüm anayasanın yeniden yazılması şeklinde de olabilir. - Teklifin Verilmesi:
Anayasa değişikliği teklifleri, yazılı olarak TBMM Başkanlığına sunulur.
GÖRÜŞME AŞAMALARI:
-
İki Defa Görüşme:
Anayasa değişiklikleri, TBMM Genel Kurulu’nda iki defa görüşülür.- İlk Görüşme: Genel olarak teklifin kapsamı ve amacı üzerinde konuşmalar yapılır.
- İkinci Görüşme: Maddeler üzerinde detaylı değerlendirmeler yapılır.
-
İki Görüşme Arasındaki Süre:
- İlk görüşme tamamlandıktan sonra ikinci görüşme için en az 48 saat beklenir.
- Bu süre, milletvekillerinin değişikliği daha detaylı incelemeleri için belirlenmiştir.
OYLAMA VE KABUL ŞARTLARI:
-
360-400 Arası Oy (Halk Oylaması Zorunlu):
- Anayasa değişikliği teklifleri, 360 ile 400 arasında bir oyla kabul edilirse halk oylamasına sunulması zorunludur.
- Bu durum, anayasa değişikliğinin yeterli çoğunluğa ulaşamadığı ancak yine de önemli bir destek bulduğu anlamına gelir.
-
400 ve Üzeri Oy (Cumhurbaşkanının Takdirinde):
- Değişiklik 400 veya daha fazla oy alarak kabul edilirse, Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulur.
- Cumhurbaşkanı bu durumda, değişikliği doğrudan onaylayabilir veya halk oylamasına götürebilir.
- Halk oylaması yapılması durumunda, halkın salt çoğunluğunun (oy kullananların yarısından fazlası) kabul oyu vermesi gerekir.
-
Halk Oylaması (Referandum) Süreci:
- Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliğini onaylamaz ve referanduma sunarsa, değişiklik halkın oyuna sunulur.
- Referandumda oy kullanan seçmenlerin yarısından fazlasının kabulü gereklidir.
- Halk oylamasına sunulan anayasa değişiklikleri, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE CUMHURBAŞKANININ YETKİLERİ:
- Anayasa değişikliklerini onaylama yetkisi vardır.
- Halk oylamasına sunma yetkisine sahiptir.
- Halk oylaması yapılması durumunda, Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanır.
- Bütçe Kanunları gibi bazı özel durumlar hariç, anayasa değişikliklerini geri gönderme yetkisi vardır.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ SÜRECİ:
- Teklif Aşaması:
- En az 200 milletvekili teklifte bulunur.
- İlk Görüşme:
- Genel çerçevede değerlendirme yapılır.
- İkinci Görüşme:
- Maddeler üzerinde detaylı görüşmeler yapılır.
- İkinci görüşme, birinci görüşmeden en az 48 saat sonra yapılır.
- Oylama:
- 360 - 400 oy: Halk oylaması zorunlu.
- 400 ve üzeri oy: Cumhurbaşkanı onaylar veya halk oylamasına sunar.
- Halk Oylaması:
- Evet çıkarsa değişiklik kabul edilir.
- Anayasa değişiklikleri Resmi Gazete’de yayımlandığında yürürlüğe girer.
ÖZET TABLO: ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ SÜRECİ
| Aşama | Koşullar | Karar Verici |
|---|---|---|
| Teklif Yetkisi | En az 200 milletvekili | TBMM üyeleri |
| Görüşme Sayısı | 2 kez | TBMM Genel Kurulu |
| İkinci Görüşme Arası | En az 48 saat | TBMM Genel Kurulu |
| Oylama Sonucu: 360-400 | Halk oylaması zorunlu | Seçmenler |
| Oylama Sonucu: 400+ | Cumhurbaşkanı onaylar veya referandum | Cumhurbaşkanı |
| Cumhurbaşkanı Yetkisi | Onay veya referanduma götürme | Cumhurbaşkanı |
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:
- Anayasa değişikliği teklifleri, TBMM'nin en az üçte biri tarafından yapılır.
- Anayasa değişiklikleri, diğer kanunlardan farklı olarak daha katı kurallara tabidir.
- Cumhurbaşkanı'nın halk oylamasına gönderme yetkisi, anayasal dengeyi sağlamak için önemlidir.
-
Yorumlar
Yorum Gönder