Havighurst Gelişim Görevleri

 

Havighurst Gelişim Görevleri

Robert Havighurst, gelişimsel psikoloji alanında önemli bir figürdür ve özellikle gelişim görevleri kavramı ile tanınır. Havighurst, insanların yaşamlarının farklı evrelerinde karşılaştıkları gelişimsel zorlukları tanımlamış ve bu zorlukların, bireylerin sağlıklı bir şekilde gelişebilmeleri için çözülmesi gereken görevler olduğunu belirtmiştir. Bu görevler, bireylerin biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan sağlıklı bir gelişim gösterebilmeleri için yerine getirmeleri gereken temel sorumluluklardır.

Gelişim Görevleri Nedir?

Havighurst'e göre gelişim görevleri, bir bireyin belirli bir yaş döneminde karşılaştığı ve çözmesi gereken görevlerdir. Bu görevler, genellikle biyolojik olgunlaşma, çevresel koşullar ve kültürel beklentilere göre şekillenir. Her bireyin gelişiminde karşılaşacağı bu görevler, genellikle toplumun o yaş döneminde beklediği davranışları ve gelişimleri yansıtır.

Havighurst, her yaşam döneminde karşılaşılan bu görevlerin, bireylerin sağlıklı bir psikolojik ve toplumsal gelişim göstermeleri için önemli olduğunu belirtmiştir. Bu görevler, bireylerin topluma uyum sağlaması, sosyal rollerini yerine getirmesi ve kişisel tatmin elde etmesi açısından kritik öneme sahiptir.

Havighurst'in Gelişim Görevleri ve Aşamaları

Havighurst, yaşam boyunca çeşitli yaş dönemlerine özgü gelişim görevlerini tanımlar. Bu görevler, çocukluktan yetişkinliğe kadar olan tüm yaş dönemlerini kapsar.

1. Erken Çocukluk Dönemi (0-6 yaş):

   • Motor becerilerinin gelişmesi: Çocuğun kas gelişimi, hareketleri kontrol etme yeteneği ve bedensel koordinasyonunun artması.

   • Duyusal algının gelişmesi: Çocuğun çevresindeki dünyayı algılama ve etkileşimde bulunma yeteneği.

   • Dil gelişimi: Çocuğun konuşma becerilerinin gelişmesi ve dil yoluyla iletişim kurabilmesi.

   • Bağlanma ve güven duygusu: Çocuğun ebeveynleri veya bakıcılarıyla sağlıklı bağlar kurması.

2. Orta Çocukluk Dönemi (6-12 yaş):

   • Okulda başarı ve akademik beceriler: Okuma, yazma ve hesaplama gibi temel okul becerilerinin öğrenilmesi.

   • Sosyal becerilerin gelişmesi: Akran ilişkileri kurmak, grup içinde işbirliği yapmak ve toplumsal kuralları öğrenmek.

   • Kimlik oluşumu: Çocukların kendiliklerini keşfetmeye ve hangi kimlikleri kabul etmeleri gerektiğini anlamaya başlaması.

3. Ergenlik Dönemi (12-18 yaş):

   • Cinsel kimlik gelişimi: Cinsiyet kimliğinin kabulü ve cinsel dürtülerin anlaşılması.

   • Bağımsızlık ve öz-yönetim: Ergenin aileden bağımsızlık kazanması ve kendi kararlarını verme yeteneğini geliştirmesi.

   • Değerler ve ahlaki sorumluluklar: Ahlaki değerlerin gelişmesi ve ergenin toplumun beklentilerine göre bir ahlaki pusula oluşturması.

   • Meslek seçimi: Ergenin gelecekteki kariyerini belirleme ve meslek hakkında karar verme süreci.

4. Genç Yetişkinlik Dönemi (18-30 yaş):

   • Bağımsız yaşam: Genç yetişkinin bağımsız bir şekilde yaşamını sürdürmesi, aileden ayrılması ve kendi evini kurması.

   • İş yaşamına atılma: Genç yetişkinin kariyerini seçmesi ve iş dünyasında yer edinmesi.

   • Romantik ilişkiler: Sağlıklı ve anlamlı romantik ilişkiler geliştirme yeteneği.

   • Toplumsal sorumluluklar: Yetişkinlerin toplumsal rolleri (örneğin, ebeveyn olma, medeni durum gibi) kabul etmeleri ve bunları yerine getirmeleri.

5. Orta Yetişkinlik Dönemi (30-60 yaş):

   • Aile kurma ve ebeveynlik: Orta yaş dönemindeki bireylerin çocuk yetiştirmesi ve ailelerini organize etmesi.

   • Mesleki gelişim ve kariyer: Meslek yaşamında daha derinlemesine yer almak ve kariyerinde ilerlemek.

   • Toplumsal sorumluluklar: Orta yaşlı bireylerin topluma hizmet etme ve sosyal sorumluluklarını yerine getirme.

   • Kişisel tatmin ve huzur: Kişinin hayatındaki hedeflere ulaşması ve yaşadığı deneyimlerden tatmin olması.

6. Yaşlılık Dönemi (60 yaş ve üzeri):

   • Emeklilik ve yaşam amacı: Yaşlılık döneminde bireyin iş hayatını sonlandırması ve yeni yaşam biçimine adapte olması.

   • Sağlık ve fiziksel iyilik: Yaşlılıkta fiziksel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek.

   • Sosyal ilişkiler ve toplumsal katılım: Yaşlılık döneminde yalnızlıkla mücadele etmek, toplumsal bağlar kurmak ve sosyal aktivitelerde bulunmak.

   • Hayatın anlamı ve memnuniyet: Geçmiş yaşantılarla barışmak, hayatta yapılmış olanları değerlendirmek ve yaşamdan tatmin olmak.

Havighurst'in Gelişim Görevleri Teorisinin Özellikleri:

• Toplumsal ve kültürel faktörler: Gelişim görevleri, büyük ölçüde bireyin yaşadığı toplumun kültürel değerleri ve beklentilerine bağlıdır. Bu, bireylerin karşılaştıkları görevlerin farklılık göstermesine neden olabilir.

• Bireysel farklılıklar: Her birey bu görevleri farklı hızda ve şekilde gerçekleştirebilir. Yaşanılan çevre, kişisel özellikler ve diğer faktörler, gelişim görevlerinin başarılmasında etkilidir.

• Zorluklar ve başa çıkma: Gelişim görevleri, bireylerin yaşadıkları dönemde karşılaştıkları zorluklardır ve bu görevlerin başarılı bir şekilde yerine getirilmesi, bireylerin sağlıklı bir gelişim göstermelerini sağlar.

Sonuç:

Havighurst'in gelişim görevleri teorisi, bireylerin yaşamları boyunca karşılaştıkları ve çözmeleri gereken önemli gelişimsel zorlukları anlamamıza yardımcı olur. Her yaş dönemi, bireylerin sağlıklı gelişim için belirli görevler üstlenmesini gerektirir. Bu görevler, hem bireysel hem de toplumsal açıdan önemlidir ve her bireyin bu görevlerle başa çıkma biçimi, kişisel tatmin ve sağlıklı bir yaşam sürmelerinde belirleyici bir rol oynar.