Hukuk Boşlukları
Hukuk Boşlukları
KPSS'de hukuk boşluklarıyla ilgili sorularla karşılaşma ihtimalin yüksek. Bu nedenle, kavramları ayrıntılı bir şekilde anlamak önemli.
Hukuk Boşluğu Nedir?
- Tanım: Bir hukuki olaya uygulanacak yazılı ya da yazısız bir hukuk kuralının bulunmaması durumudur.
- Önem: Hukuk boşluğu durumunda hâkim, kanun koyucu gibi hareket ederek kural yaratma yetkisini kullanır.
Hukuk Boşluğu Türleri
- Kural İçi Boşluk
- Tanım: Kanun koyucunun bilerek ve isteyerek bıraktığı boşluktur. Hukukun esnek kalmasını sağlar.
- Hakimin Yetkisi: Hâkim, takdir yetkisini kullanarak boşluğu doldurur.
- Örnek: Kanunda, “Hakim uygun gördüğü cezayı belirler.” ifadesiyle bırakılan boşluk.
- Kural Dışı Boşluk
- Tanım: Kanunda kural içi boşluklar dışında kalan ve farkında olmadan bırakılan boşluklardır.
- Hakimin Yetkisi: Hâkim, hukuk yaratma yetkisini kullanarak sorunu çözer.
- Örnek: Kanunda belirli bir hukuki olayla ilgili açık bir hükmün bulunmaması.
Hukuk Boşluğu Çeşitleri
Açık Boşluk
- Tanım: Kanunda hukuki olaya uygulanacak bir hükmün hiç bulunmamasıdır.
- Örnek: Teknoloji hukuku konusunda mevcut düzenlemelerin yetersiz kalması.
Örtülü (Açık Olmayan) Boşluk
- Tanım: Kanunda bir hüküm olmasına rağmen, olayın tam olarak çözülememesidir.
- Örnek: Kanunda boşanma sebepleri sayılmış, ancak yeni bir toplumsal durum ortaya çıkmışsa ve bu durum mevcut hükümlerle çözülemiyorsa.
Hukuk Boşluklarının Karşılaştırılması
| Hukuk Boşluğu Türü | Bilinçli mi? | Hâkimin Yetkisi | Örnek |
|---|---|---|---|
| Kural İçi Boşluk | Evet | Takdir Yetkisi | “Hakim uygun cezayı belirler.” |
| Kural Dışı Boşluk | Hayır | Hukuk Yaratma | Yeni bir teknolojiye ilişkin düzenleme yoksa |
| Açık Boşluk | Hayır | Hukuk Yaratma | Çevreye zarar veren yeni bir teknolojinin hukuki durumu |
| Örtülü Boşluk | Evet | Takdir Yetkisi | Boşanma sebeplerinde eksiklikler |
Hukuk Boşluklarında Hakimin Rolü
- Takdir Yetkisi: Hâkim, takdir yetkisini kullanarak kanunun eksik bıraktığı alanları doldurur.
- Hukuk Yaratma Yetkisi: Kanunların yetersiz kaldığı durumda, hâkim kural koyucu gibi hareket eder.
Örnek Soru Çözümleri
1. "Bir mahkeme kararında, mevcut kanunlarda açıkça düzenlenmemiş bir konuda hâkim kendi takdirini kullanarak karar vermiştir. Bu durum hangi tür hukuk boşluğuna örnektir?"
Cevap: Kural İçi Boşluk
2. "Kanunda belirli bir suç için ceza öngörülmemişse ve hâkim kendi kararını oluşturmak zorunda kalırsa, bu durum hangi tür boşluğa girer?"
Cevap: Kural Dışı Boşluk
3. "Bir kanunda düzenleme olmasına rağmen olayın tam olarak çözülememesi hangi tür boşluktur?"
Cevap: Örtülü Boşluk
Yorumlar
Yorum Gönder