Hukukun Dalları

 

Hukukun Dalları: Detaylı Konu Anlatımı

KPSS'de hukuk dallarıyla ilgili sorular sıklıkla karşımıza çıkar. Bu nedenle, her bir dalın özelliklerini ve hangi durumlarda uygulandığını bilmek önemli. Aşağıda hukukun dallarını Kamu Hukuku ve Özel Hukuk olarak iki ana başlık altında detaylandırdık.

I. Kamu Hukuku

Tanım: Devletin üstün otorite olarak bireylerle ve diğer kamu tüzel kişileriyle olan ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır. Kamu yararını gözetir ve devletin yaptırım gücü ağır basar.

Kamu Hukuku Dalları

1. Anayasa Hukuku:

   • Devletin temel yapısını, organlarını ve bireylerin temel haklarını düzenler.
   • Türkiye'de 1982 Anayasası geçerlidir.

2. İdare Hukuku:

   • İdarenin işleyişi, kamu görevlilerinin görevleri ve idarenin yetkileri düzenlenir.
   • İdarenin hukuka uygun hareket etmesini sağlar.

3. Ceza Hukuku:

   • Suç ve cezaları düzenler, toplumsal düzeni korur.
   • Suç işleyen bireylere uygulanacak yaptırımları belirler.

4. Devletler Genel Hukuku:

   • Devletler arası ilişkileri düzenler.
   • Antlaşmalar, diplomatik ilişkiler gibi konularla ilgilenir.

5. Vergi Hukuku:

   • Vergilerin toplanmasını, ödenmesini ve vergi yükümlülüklerini düzenler.
   • Vergi suçları ve cezaları belirler.

6. Yargılama Hukuku:

   • Yargılama usullerini düzenler.
   • Adli, idari, askeri ve anayasa yargısını kapsar.

II. Özel Hukuk

Tanım: Bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Taraflar eşit haklara sahiptir ve özgür iradeleriyle hareket ederler.

Özel Hukuk Dalları

1. Medeni Hukuk:

   • Kişiler Hukuku: Gerçek ve tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyetleri düzenlenir.
   • Aile Hukuku: Evlilik, boşanma, velayet, miras gibi konular yer alır.
   • Miras Hukuku: Mirasın intikali ve paylaşımı düzenlenir.

2. Borçlar Hukuku:

   • Borç ilişkilerinin doğması, ifası ve sona ermesi düzenlenir.
   • Sözleşmeler, haksız fiiller ve sebepsiz zenginleşme konuları incelenir.

3. Ticaret Hukuku:

   • Ticari işletme, şirketler, kıymetli evraklar ve sigorta hukuku içerir.
   • Tacirler ve ticari ilişkiler düzenlenir.

4. İcra ve İflas Hukuku:

   • Alacakların tahsil edilmesini ve borçların ödenmesini düzenler.
   • İflas prosedürleri belirlenir.

5. Devletler Özel Hukuku:

   • Farklı ülkelerden kişilerin özel hukuk ilişkilerini düzenler.
   • Uluslararası evlilikler, miras ve ticaret ilişkileri gibi konuları kapsar.

III. Karma Hukuk Dalları

Tanım: Hem kamu hukuku hem de özel hukuk özelliklerini taşıyan karma hukuk dallarıdır.

Karma Hukuk Dalları

1. İş Hukuku: İşçi-işveren ilişkilerini düzenler. İşçilerin haklarını korur.
2. Çevre Hukuku: Çevrenin korunmasını düzenler. Kamu yararını ve bireysel hakları gözetir.
3. Toprak Hukuku: Tarım arazilerinin kullanımı, mülkiyeti ve dağılımı ile ilgilenir.
4. Bankacılık Hukuku: Bankaların işleyişi, mevduatlar ve kredilerle ilgili düzenlemeleri içerir.
5. Hava Hukuku: Hava sahasının kullanımı ve hava trafiğini düzenler.
6. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku: Telif haklarını ve eser sahiplerinin haklarını korur.

Hukukun Dallarının Karşılaştırılması

Hukuk Dalı	Taraflar Arası İlişki	Amaç	Yaptırım Türü
Kamu Hukuku	Devlet ve birey	Kamu düzenini koruma	Cezai ve idari yaptırımlar
Özel Hukuk	Bireyler arası eşit ilişki	Bireysel hakları koruma	Tazminat ve icra yaptırımları
Karma Hukuk	Devlet ve birey veya bireyler	Hem kamu düzeni hem bireysel haklar	Karma yaptırımlar

Örnek Soru Çözümleri

1. "Bir Türk vatandaşı ile yabancı bir kişi arasındaki evlilik hangi hukuk dalına girer?"
Cevap: Devletler Özel Hukuku

2. "Haksız fiilden doğan tazminat davaları hangi hukuk dalı kapsamında değerlendirilir?"
Cevap: Borçlar Hukuku

3. "Vergi yükümlülüklerini yerine getirmeyen bir kişinin cezalandırılması hangi hukuk dalına girer?"
Cevap: Vergi Hukuku (Kamu Hukuku)