I. Jeolojik Zaman (Paleozoik)

 

I. Jeolojik Zaman (Paleozoik) 

Jeolojik zamanlar, Dünya'nın oluşumundan günümüze kadar olan süreçte yaşanan önemli değişimleri açıklar. Paleozoik Zaman (I. Jeolojik Zaman) da bu dönemlerin en eskilerinden biridir. Türkiye'nin bugünkü yer şekillerinin ve doğal kaynaklarının oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.

📌 Paleozoik Zaman (I. Jeolojik Zaman) Nedir?

• Zaman Aralığı: Yaklaşık 570 milyon yıl önce başlayıp 245 milyon yıl önce sona ermiştir.
• İsim Kökeni: Yunanca'da “paleo” (eski) ve “zoic” (hayat) anlamına gelir.
• Özelliği: İlkel denizlerde canlı çeşitliliğinin arttığı ve kara bitkilerinin ortaya çıktığı bir dönemdir. Ayrıca deniz canlılarının kalıntılarından oluşan fosil zenginlikleriyle dikkat çeker.

🌎 Türkiye'de Paleozoik Dönemin Etkileri

Bu dönemde Türkiye'nin bulunduğu alan, büyük ölçüde su altındaydı. Kıtaların yer değiştirmesi ve tektonik hareketlerle kara parçaları oluşmuş, bugünkü masif araziler şekillenmiştir.

🔹 Türkiye'deki Masif Araziler

Masif araziler, eski kara parçalarıdır ve bu dönemden günümüze kadar varlığını sürdüren en sağlam kayaçlardır. Türkiye'de Paleozoik dönemden kalma bazı önemli masif araziler şunlardır:

1. Bitlis Masifi: Doğu Anadolu'da bulunur. Türkiye'nin en eski arazilerindendir.
2. Kırşehir Masifi: İç Anadolu'da yer alır. Granit ve gnays kayaçlardan oluşur.
3. Devrekani Masifi: Kastamonu çevresinde bulunur. Paleozoik dönemden kalma metamorfik kayaçlar içerir.
4. Saruhan Masifi: Batı Anadolu'da yer alır.
5. Yıldız Dağları Masifi: Trakya'da bulunur. Kalker ve mermer oluşumları vardır.
6. Zonguldak Masifi: Karadeniz kıyısında yer alır. Taş kömürü yatakları açısından önemlidir.
7. Menteşe Dağları: Muğla civarında bulunur ve yer şekilleri açısından oldukça dağlık ve engebelidir.
8. Mardin Eşiği: Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alır ve kalkerlerden oluşur.

🔹 Zonguldak ve Taş Kömürü Yatakları

• Taş Kömürü: Paleozoik dönemde oluşan bitki fosillerinin sıkışması ve karbonlaşması sonucu meydana gelmiştir.
• Türkiye'deki Yeri: En önemli taş kömürü yatakları Zonguldak çevresinde yer alır.
• Ekonomik Önemi: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren sanayide ve enerji üretiminde büyük öneme sahiptir. Taş kömürü, demir-çelik sanayisinin temel hammaddelerinden biridir.

🔹 Paleozoik Dönemde Türkiye'de Oluşan Diğer Kayaçlar

• Mermer: Metamorfik kayaçlardan biridir. Paleozoik dönemde oluşan kalkerlerin başkalaşması sonucu meydana gelir.
• Granit: İç püskürük kayaçlar arasında yer alır ve masif arazilerde yaygındır.
• Gnays: Granitin metamorfizmaya uğramış halidir ve masif arazilerde yaygın görülür.

🔎 Paleozoik Dönemde Türkiye'nin Jeolojik Yapısı

• Tektonik Hareketler: Türkiye'nin bulunduğu bölge, Paleozoik dönemde büyük ölçüde su altındaydı. Ancak kıtasal çarpışmalarla yükselme hareketleri meydana geldi.
• Erozyon ve Aşınmalar: Masif arazilerde uzun yıllar boyunca erozyon ve aşınmalar sonucunda bugünkü şeklini almıştır.
• Fosil Zenginlikleri: Deniz canlılarının fosilleri bu döneme ait kayaçlarda bulunur.

📘 KPSS ve Sınavlar İçin Önemli Bilgiler

• Paleozoik dönemde oluşan masif araziler mutlaka bilinmelidir.
• Zonguldak taş kömürü yatakları ve bu kömürün Türkiye ekonomisindeki yeri önemlidir.
• Paleozoik dönem, Türkiye'nin doğal kaynakları ve yer şekillerinin anlaşılmasında kritik bir yere sahiptir.
• KPSS coğrafya ve genel kültür sorularında masif araziler, taş kömürü yatakları ve Paleozoik dönemle ilgili sorular sıklıkla çıkar.