I.Dünya Savaşı Gizli Antlaşmalar

 

Gizli Antlaşmalar (I. Dünya Savaşı)

I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya) arasında yapılan gizli antlaşmalar, Osmanlı Devleti'nin topraklarını savaş sonrasında paylaşmak amacıyla yapılmıştır. Bu antlaşmalar, savaştan sonra kurulacak dünya düzenini belirlemek için yapılmış olup, Osmanlı topraklarının paylaşılması açısından büyük önem taşır.

Başlıca Gizli Antlaşmalar:

1. Londra Antlaşması (26 Nisan 1915)

• Taraflar: İngiltere, Fransa ve İtalya.
• Amacı: İtalya'yı İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa katmak.
• Hükümler:
  • Antalya, Rodos ve 12 Ada İtalya'ya bırakılacaktır.
  • İzmir bölgesi üzerinde İtalya'nın hak iddia etmesine izin verilmiştir.

2. Boğazlar Antlaşması (Mart 1915)

• Taraflar: İngiltere, Fransa ve Rusya.
• Amacı: Rusya'nın savaşa olan desteğini artırmak.
• Hükümler:
  • İstanbul ve Boğazlar bölgesi Rusya'ya bırakılmıştır.
  • Rusya'nın Akdeniz'e inmesine olanak sağlanmıştır.

3. Sykes-Picot Antlaşması (16 Mayıs 1916)

• Taraflar: İngiltere ve Fransa.
• Amacı: Orta Doğu'nun paylaşılması.
• Hükümler:
  • Irak İngiltere'ye, Suriye ve Lübnan Fransa'ya bırakılmıştır.
  • Filistin’de uluslararası bir yönetim öngörülmüştür.
• Önemi: Bu antlaşma, Orta Doğu'daki modern sınırların temelini oluşturmuş ve bölgedeki etnik ve dini çatışmaların zeminini hazırlamıştır.

4. St. Jean de Maurienne Antlaşması (19 Nisan 1917)

• Taraflar: İngiltere, Fransa ve İtalya.
• Amacı: İtalya’nın Orta Doğu’daki payını garanti altına almak.
• Hükümler:
  • Antalya ve Konya çevresi İtalya'ya bırakılmıştır.
  • İzmir ve çevresi de İtalya'ya vaat edilmiştir, ancak bu bölge ileride Yunanistan'a verilecektir.

5. Mac Mahon Antlaşması (1915)

• Taraflar: İngiltere'nin Mısır Valisi Mac Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin.
• Amacı: Arapları Osmanlı'ya karşı kışkırtmak ve isyan ettirmek.
• Hükümler:
  • Şerif Hüseyin’e Osmanlı’dan bağımsız bir Arap Devleti kurma sözü verilmiştir.
• Önemi: Bu antlaşma, Arap isyanlarının temelini oluşturmuş ve Osmanlı'nın Orta Doğu'daki otoritesini sarsmıştır.

Gizli Antlaşmaların Sonuçları:

• Osmanlı'nın Dağılışı: Bu antlaşmalar, Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaşma planlarının açık bir göstergesidir.
• Çelişkili Sözler: Aynı topraklar hem Araplara hem de farklı devletlere vaat edildiği için savaş sonrası dönemde bölgede birçok anlaşmazlık çıkmıştır.
• Arapların Osmanlı'ya Karşı Tutumu: Şerif Hüseyin'in önderliğinde başlayan Arap isyanları, Osmanlı Devleti'nin savaşta güç kaybetmesine yol açmıştır.