İhşidiler (Akşitler)

Kuruluş ve Kurucusu

• Kuruluş Tarihi: 935
• Kurucusu: Muhammed Bin Toğuç
• Kuruluş Yeri: Mısır
• Devletin Dili: Arapça
• Resmi Din: İslam
• Bağımsızlık Kazanma: Abbasiler'in zayıflamasıyla bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
• Yıkılışı: 969 yılında Fatımiler tarafından yıkılmışlardır.

Muhammed Bin Toğuç ve Yönetimi

• Muhammed Bin Toğuç: Aslen bir Türk komutanı olup Abbasiler döneminde Mısır'a vali olarak atanmıştır.
• Abbasiler, Mısır’ın kontrolünü sağlamak için kendisini görevlendirmiştir, ancak Muhammed Bin Toğuç, bağımsız hareket ederek İhşidiler Devleti’ni kurmuştur.
• Halife, Muhammed Bin Toğuç'a "İhşid" unvanını vermiştir. İhşid, Türkçe'de "Akşit" yani "Beyaz Prens" anlamına gelmektedir.

İhşidiler'in Yönetim Anlayışı

• Merkeziyetçi Yönetim: Devlet yönetiminde merkezi otorite ön planda tutulmuştur.
• Abbasilere Bağlılık: Abbasiler’e dini bağlılık sürdürülmüş, ancak siyasi bağımsızlık korunmuştur.
• Vergi Sistemi: Tarım ve ticaret üzerinden vergi toplanmış, Mısır’ın ekonomik potansiyeli kullanılmıştır.
• Adalet: Adalet sisteminde İslam hukukuna dayanan bir yapı benimsenmiştir.

Ekonomik ve Sosyal Yapı

• Ekonomi: Tarım, ticaret ve zanaatla gelişmiştir. Nil Nehri’nin verimli toprakları, tarımsal üretimi artırmıştır.
• Ticaret: Mısır’ın önemli ticaret yolları üzerinde bulunması, İhşidiler’in ekonomik gücünü pekiştirmiştir.
• Sosyal Yapı: Türkler, Araplar ve diğer yerli halklar bir arada yaşamış, sosyal barış korunmuştur.
• İmar Faaliyetleri: Camiler, medreseler, kervansaraylar ve ticaret merkezleri yapılmıştır.

Hicaz’ın Hakimiyeti

• Kutsal Topraklar: İhşidiler, Hicaz bölgesini (Mekke ve Medine) kontrol altına alarak kutsal topraklara hakim olan ilk Türk devleti olmuştur.
• Hicaz Bölgesi’nin Yönetimi: Bölgedeki yönetim, İslam dünyasında büyük bir prestij sağlamıştır. Abbasilerle ilişkilerde bu durum bir güç göstergesi olarak kullanılmıştır.

İhşidiler’in Önemi ve Mirası

• Mısır'da Kurulan İkinci Türk Devleti: Tolunoğulları’ndan sonra Mısır’da kurulan ikinci Türk devleti olarak dikkat çeker.
• Kutsal Topraklara Hakimiyet: Mekke ve Medine'yi kontrol eden ilk Türk devleti olması, İslam dünyasında önemli bir prestij kazandırmıştır.
• Türk-İslam Kültürünün İzleri: Türklerin İslam kültürüne katkılarının ve İslam dünyasında etkin bir güç haline gelmelerinin önemli bir örneğidir.
• İdari Teşkilat: Abbasiler dönemindeki idari teşkilatı korumuşlar, merkeziyetçi yönetimi benimsemişlerdir.

İhşidiler’in Yıkılışı

• Fatımiler: Şii karakterli Fatımiler, Mısır’a saldırarak 969 yılında İhşidiler Devleti’ni yıkmıştır.
• İç Çekişmeler: Hanedan içindeki taht mücadeleleri ve Abbasi halifeliğinin güçsüzleşmesi yıkılışı hızlandırmıştır.

KPSS İçin Notlar:

Özellik	Detay
Kurucusu	Muhammed Bin Toğuç
Kuruluş Yeri	Mısır
Başkenti	Fustat (Kahire)
Kutsal Topraklara Hakimiyet	Mekke ve Medine
Unvanı	İhşid (Akşit - Beyaz Prens)
Yıkılış Tarihi	969
Yıkan Devlet	Fatımiler
Mısır’daki İkinci Türk Devleti	İhşidiler (Akşitler)

KPSS İçin Çalışma Önerileri:

• İhşidiler'in Mısır’da kurulan ikinci Türk devleti olduğu ve Hicaz’a hakim olan ilk Türk devleti olduğu unutulmamalıdır.
• Muhammed Bin Toğuç'un aldığı "İhşid" (Akşit) unvanı ve anlamı bilinmelidir.
• İhşidiler'in Fatımiler tarafından yıkıldığı akılda tutulmalıdır.
• İhşidiler'in İslam dünyasındaki dini ve siyasi rolü iyi anlaşılmalıdır.