II. Jeolojik Zaman (Mezozoik)

  

II. Jeolojik Zaman (Mezozoik)

Mezozoik Zaman (II. Jeolojik Zaman), Dünya'nın jeolojik tarihindeki en önemli dönemlerden biridir. Bu dönem, dinozorların hüküm sürdüğü çağ olarak da bilinir ve yaklaşık 180 milyon yıl sürmüştür. Türkiye'nin yer şekillerinin ve jeolojik yapısının oluşumunda önemli bir dönemi temsil eder.

📌 Mezozoik Zaman (II. Jeolojik Zaman) Nedir?

• Zaman Aralığı: Yaklaşık 245 milyon yıl önce başlayıp 65 milyon yıl önce sona ermiştir.
• İsim Kökeni: Yunanca'da “meso” (orta) ve “zoic” (hayat) anlamına gelir. Bu yüzden "orta yaşam dönemi" olarak da anılır.
• Özelliği: Dinozorların, büyük sürüngenlerin, amonitlerin ve ilkel memelilerin yaşadığı dönemdir. Karalarda dev bitki örtüleri gelişmiştir.
• İklim: Genellikle sıcak ve nemli bir iklim hâkimdir. Bu nedenle geniş bataklıklar ve ormanlar oluşmuştur.

🌍 Türkiye'de Mezozoik Dönemin Etkileri

Bu dönemde Türkiye'nin bulunduğu bölge, Tetis Denizi'nin etkisi altındaydı. Mezozoik dönem boyunca peneplenler (yontuk düzlükler) oluşmuş, tortullar birikmiş ve kıtalar parçalanarak ayrılmaya başlamıştır.

🔹 Mezozoik Dönemde Türkiye'deki Coğrafi ve Jeolojik Olaylar

1. Peneplen Oluşumu (Yontuk Düzlükler):
   • Tanım: Yüksek dağların uzun yıllar boyunca aşındırılmasıyla oluşan geniş, düz alanlara denir.
   • Türkiye'de Nerelerde Görülür: Anadolu'nun bazı bölgelerinde eski peneplen izlerine rastlanır. Özellikle İç Anadolu'nun düzlükleri bu tür aşınmaların sonucunda oluşmuştur.
   • Önemi: Bu düzlükler daha sonra yeni jeolojik hareketlerle yükselip platoları oluşturmuştur.

2. Tortulların Oluşumu:
   • Tanım: Çukur alanlarda kırıntıların (erozyon sonucu kopan kaya parçalarının) birikmesiyle meydana gelen tortul tabakalardır.
   • Türkiye'de Görülen Yerler: Mezozoik dönemde Türkiye'nin bulunduğu bölge, Tetis Denizi'nin altında olduğu için denizel tortullar birikmiştir. Bu tortullar daha sonra Alp-Himalaya kıvrım kuşağıyla yükselmiştir.
   • Önemi: Türkiye'nin bazı bölgelerindeki fosil yatakları ve madenlerin oluşumu bu dönemden kalmadır.

3. Kıtaların Parçalanıp Ayrılması:
   • Tanım: Pangea adı verilen süper kıtanın parçalanmasıyla yeni kara parçaları ve okyanuslar oluşmuştur.
   • Tetis Denizi: Türkiye'nin bulunduğu bölge, Pangea'nın parçalanmasıyla oluşan Tetis Denizi'nin etkisi altındaydı. Bu deniz, günümüz Akdeniz'inin atası olarak kabul edilir.
   • Alp-Himalaya Orojenezi: Mezozoik sonunda Alp orojenezi süreci başlamış, Türkiye'nin bugünkü dağlık yapısının temelini atmıştır.

🔎 Türkiye'nin Mezozoik Dönemde Oluşan Kayaç ve Madenleri

• Kalker (Kireçtaşı): Mezozoik dönemde denizlerdeki canlıların kabuklarının birikmesiyle oluşur. Türkiye'deki Toroslar, Batı Anadolu ve Marmara çevresinde kalkerler yaygındır.
• Linyit ve Kömür: Özellikle bu dönemdeki bataklıklarda organik madde birikimleriyle oluşmuş olabilir. Ancak Türkiye'nin ana kömür yatakları Paleozoik dönemde oluşmuştur.
• Fosiller: Mezozoik döneme ait deniz canlılarının fosillerine, özellikle Ege ve Akdeniz Bölgelerinde rastlanır.

📘 KPSS ve Sınavlar İçin Önemli Bilgiler

• Mezozoik dönemde peneplenlerin oluştuğu bilgisi önemlidir.
• Tetis Denizi'nin Türkiye'nin jeolojik yapısına etkisi sıkça sorulabilir.
• Kıtaların parçalanıp ayrılması ve Türkiye'nin bulunduğu bölgenin Tetis Denizi etkisinde kalması, sınavlarda ayrıntılı sorulabilecek konulardandır.
• Tortul tabakalar ve kalker oluşumu gibi konular da dikkat edilmelidir.

Özet ve Sonuç

• Mezozoik dönem, Türkiye'nin bugünkü yer şekillerinin temellerinin atıldığı bir dönemdir.
• Tetis Denizi'nin kapanması sonucu oluşan kıvrımlar, Alp-Himalaya orojenezini başlatmıştır.
• Peneplenler ve tortul tabakalar, Türkiye'nin bugünkü yer şekillerini anlamada kritik öneme sahiptir.