Islahat Fermanı

 

Islahat Fermanı (1856) 

Islahat Fermanı'nın İlanı ve Hazırlanışı

• İlan Tarihi: 18 Şubat 1856
• Padişah: Sultan Abdülmecid
• İlan Yeri: Babıâli (Osmanlı hükümet merkezi)
• Arka Plan: Islahat Fermanı, Osmanlı Devleti'nin Batı'ya karşı konumunu güçlendirmek, iç huzuru sağlamak ve özellikle gayrimüslim tebaanın devlete olan bağlılığını artırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Islahat Fermanı'nın İlan Edilme Nedenleri

1. Paris Barış Konferansı'nda Avrupalı devletlerin desteğini almak: Osmanlı, Kırım Savaşı sonrasında Paris Barış Konferansı'nda Batılı devletlerin desteğini kazanarak toprak bütünlüğünü korumayı hedeflemiştir.
2. Gayrimüslimlerin devlete bağlılığını artırmak: Gayrimüslim tebaanın haklarını genişleterek iç karışıklıkları azaltmak ve ayrılıkçı hareketleri engellemek amaçlanmıştır.
3. Avrupa devletlerinin iç işlerine müdahalesini sınırlamak: Batılı devletlerin, özellikle Rusya'nın, Osmanlı'nın iç işlerine müdahale etmesini önlemek istenmiştir.
4. Tanzimat Fermanı'nın eksik kalan yönlerini tamamlamak: Tanzimat Fermanı'nda verilen hakların yetersiz kaldığı düşünülmüş ve daha kapsamlı bir reform sürecine gidilmiştir.

Islahat Fermanı'nın Getirdiği Yenilikler

• Din ve inanç özgürlüğü: Tüm Osmanlı vatandaşlarına din ve ibadet özgürlüğü tanındı.
• Mülk edinme hakkı: Gayrimüslimlere taşınmaz mülk edinme hakkı verildi.
• Vergi sisteminde eşitlik: Vergilerde din farkı kaldırıldı, herkesin eşit şartlarda vergi ödemesi sağlandı.
• Temsil hakkı: Gayrimüslimlere meclislerde temsil hakkı verildi.
• Devlet memurluğu ve askeriyeye giriş: Gayrimüslimler devlet memuru olabilir ve askeri okullara kabul edilebilirdi.
• Din adamlarına maaş: Gayrimüslim din adamlarına devlet tarafından maaş bağlandı.
• Eğitimde eşitlik: Gayrimüslimlere kendi okullarını açma ve eğitim verme hakkı sağlandı.

Islahat Fermanı'nın Sonuçları

• Osmanlı Devleti'nin Batılı devletler üzerindeki siyasi prestiji bir süreliğine arttı.
• Gayrimüslimlere verilen haklar, Müslüman halk arasında tepkiyle karşılandı.
• Gayrimüslimlerin ayrılıkçı hareketleri tam olarak engellenemedi.
• Batılı devletlerin Osmanlı'nın iç işlerine müdahale etme gerekçesi devam etti.
• Osmanlı'da eşitlik temeline dayanan modern hukuk anlayışının gelişmesine katkı sağladı.

Islahat Fermanı'nın Tanzimat Fermanı ile Karşılaştırılması

Özellik	Tanzimat Fermanı	Islahat Fermanı
İlan Edildiği Yıl	1839	1856
Amaç	Merkezi otoriteyi güçlendirme, Batı'nın desteğini kazanma	Gayrimüslimleri kazanma, Batı'nın desteğini artırma
Kapsam	Müslüman ve gayrimüslimler için genel düzenlemeler	Özellikle gayrimüslimlere yönelik düzenlemeler
Dış Etkenler	Londra Konferansı	Paris Barış Konferansı