Lozan Barış Antlaşması

 

Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)

Antlaşmanın Yapıldığı Yer ve Temsilciler:

• Antlaşma, İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanmıştır.
• Türkiye'yi Temsil Eden Heyet: İsmet İnönü (Heyet Başkanı), Hasan Saka ve Dr. Rıza Nur.
• İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya ve Belçika.
• Boğazlar Komisyonu: ABD gözlemci olarak katılmıştır.

Lozan Barış Antlaşması'nın Önemi:

• Misak-ı Millî'nin (Ulusal Ant) büyük ölçüde gerçekleştirilmesidir.
• Türkiye'nin bağımsızlığının uluslararası alanda resmen tanınmasıdır.
• Osmanlı Devleti'nin sona erdiğinin tescil edilmesidir.
• Millî Mücadele'nin askerî zaferlerinin diplomatik zaferle taçlanmasıdır.

Lozan Görüşmelerinde Tartışılan Konular ve Sonuçları:

Sınırlar:

• Doğu Sınırı: Kars Antlaşması'na göre kabul edilmiştir.
• İran Sınırı: Kasr-ı Şirin Antlaşması'na göre kabul edilmiştir.
• Irak Sınırı: Lozan'da çözülememiş, sonraya bırakılmıştır.
• Suriye Sınırı: Ankara Antlaşması'na göre belirlenmiştir.
• Batı Sınırı (Yunanistan): Mudanya Ateşkesi'ne göre belirlenmiştir.

Adalar:

• Bozcaada, Gökçeada, Tavşan Adası: Türkiye'ye bırakılmıştır.
• Rodos ve 12 Ada: İtalya'ya verilmiştir.
• Kıbrıs ve Mısır: İngiltere'ye bırakılmıştır.
• Diğer adalar: Yunanistan'a verilmiştir.
• Kara suları: 3 mil olarak belirlenmiştir.

Boğazlar:

• Uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecektir.
• Türkiye başkanlık edecektir.
• Boğazların her iki yakasında asker bulundurulmayacaktır.
• 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile bu hüküm değişmiştir.

Kapitülasyonlar:

• Tüm kapitülasyonlar kaldırılmıştır. Kapitülasyonların kaldırılması, Türkiye'nin ekonomik bağımsızlığı açısından büyük önem taşır.

Ermeni Meselesi:

• Ermeni devleti kurulmayacaktır.
• Ermeni iddiaları tamamen sona ermiştir.

Azınlıklar:

• Azınlıklar, Türk vatandaşı kabul edilmiştir.
• Fener Rum Patrikhanesi: İstanbul'da kalacak ancak siyasi faaliyetlerde bulunamayacaktır.

Savaş Tazminatı:

• Yunanistan, Karaağaç ve Bosnaköy'ü savaş tazminatı olarak Türkiye'ye bırakmıştır.

Borçlar:

• Osmanlı Devleti'nin borçları, Türkiye'ye düşen kısmı taksitlerle ödenecektir.
• Borçlar, Fransız Frangı üzerinden ödenmiştir.

Yabancı Okullar:

• Tüm yabancı okullar, Millî Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlanmıştır.

Nüfus Mübadelesi:

• Batı Trakya Türkleri ve İstanbul'daki Rumlar dışında kalan Türkler ve Rumlar karşılıklı olarak yer değiştirmiştir.
• Bu durum, Lozan Mübadelesi olarak bilinir.

İstanbul'un Durumu:

• İtilaf Devletleri, İstanbul'u 2 Ekim 1923'te terk etti.
• Türk ordusu, 6 Ekim 1923'te Refet Bele komutasında İstanbul'a girdi.

Askerî Kısıtlamalar:

• Türkiye'nin askerî güçlenmesini engelleyen kısıtlamalar kaldırıldı.
• Tam bağımsızlık sağlandı.

Lozan Barış Antlaşması'nın Önemi:

• Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanındığı antlaşmadır.
• Osmanlı'nın mirasından kalan sorunlar büyük ölçüde çözülmüştür.
• Türkiye'nin ekonomik bağımsızlığı sağlanmış, kapitülasyonlar kaldırılmıştır.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• Lozan Antlaşması'nın hangi sorunlara çözüm getirdiği ve hangi konuların daha sonra çözüldüğü sorulabilir.
• Kapitülasyonlar, Boğazlar ve Azınlıklar gibi konuların detaylarına dikkat edilmelidir.
• Lozan'ın sonuçları ve önemi sınavlarda kritik sorular arasında yer alabilir.