Medeni Hukuk

Medeni Hukuk

KPSS'de Medeni Hukuk konusundan sıkça sorular gelir. Bu nedenle, konuya dair temel kavramları ve detayları anlamak çok önemlidir. Aşağıda medeni hukukun temel alanları, kavramları ve ilgili ayrıntıları bulabilirsin.

Medeni Hukuk Nedir?

• Bireylerin kişisel ve mali ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.
• Evlilik, boşanma, miras, mal rejimleri, mülkiyet hakları, sözleşmeler gibi konuları kapsar.

Medeni Hukukun Alt Dalları

1. Kişiler Hukuku: Bireylerin kişilik haklarını ve kişilik durumlarını düzenler. (Ad, soyadı, yaşama hakkı, evlilik, erginlik, vesayet)
2. Aile Hukuku: Evlilik, boşanma, velayet, nafaka gibi aile ilişkilerini düzenler.
3. Miras Hukuku: Bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının nasıl paylaşılacağını belirler.
4. Eşya Hukuku: Kişilerin bir eşya üzerindeki hak ve yetkilerini düzenler.

Kişilik Hukuku

• Hukukun tanıdığı haklardan yararlanan ve yükümlülüklerden sorumlu olan varlıklara kişi denir.
• Gerçek Kişiler: Bireylerdir. Kişilik tam ve sağ doğumla başlar.
• Tüzel Kişiler: Devlet, vakıf, dernek gibi kişi gruplarıdır. Kanunlarla belirlenir.
• Kişiliğin Sona Ermesi: Ölüm, ölüm karinesi, birlikte ölüm karinesi, gaiplik.

Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi

• Ölüm: Doğrudan sona erer.
• Ölüm Karinesi: Kişi, ölümüne kesin gözle bakılacak bir durumda kaybolmuşsa, mülki amirin kararıyla ölü kabul edilir.
• Birlikte Ölüm Karinesi: Birden fazla kişinin hangisinin önce öldüğü belirlenemiyorsa hepsi birlikte ölmüş kabul edilir.
• Gaiplik: Uzun süre haber alınamayan ya da ölüm tehlikesi altında kaybolan kişilere sulh hukuk mahkemesi kararıyla gaiplik verilir.

Hak Ehliyeti ve Fiil Ehliyeti

Hak Ehliyeti:

• Bir kişinin haklara ve borçlara sahip olabilme yeteneğidir.
• Ana rahmine düştüğü andan itibaren başlar.
• Herkes hak ehliyetine sahiptir.

Fiil Ehliyeti:

• Kişinin kendi eylemleriyle hak kazanabilmesi ve borç altına girebilmesidir.
• Tam ehliyet: Ergin, ayırt etme gücüne sahip, kısıtlı olmayanlar.
• Sınırlı ehliyet: Ergin, ayırt etme gücüne sahip ama kısıtlı olmayanlar. Yasal danışman gerektirir.
• Sınırlı ehliyetsiz: Ergin olmayan veya kısıtlı kişiler. Ayırt etme gücü varsa sınırlıdır.
• Tam ehliyetsiz: Ayırt etme gücü olmayan kişilerdir. İşledikleri haksız fiillerden sorumlu olmazlar.

Erginlik Türleri

• Normal Erginlik: 18 yaşını doldurmakla elde edilir.
• Evlenme ile Erginlik: 17 yaşını doldurup evlenme ile erginlik kazanılır.
• Mahkeme Kararı ile Erginlik (Kaza-i Rüşt): 15 yaşını doldurmuş, kendi isteği ve mahkeme kararıyla elde edilir.

Miras Hukuku

• Miras: Bir kişinin ölümü sonrası bıraktığı mal varlığıdır. (Tereke)
• Mirasçılar: Kanuni veya atanmış mirasçılar olabilir.
• Vasiyetname: Kişinin mal varlığını ölümünden sonra nasıl dağıtacağını belirleyen belge.
• Muris: Miras bırakan kişidir.

Eşya Hukuku

• Mülkiyet: Bir eşya üzerindeki en geniş hak ve yetkidir.
• Ayni Haklar: Herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.
• Zilyetlik: Eşya üzerindeki fiili hakimiyet ve kullanım hakkıdır.

Hak Türleri

1. Devredilebilen Haklar: Alacak hakkı, mülkiyet hakkı gibi.
2. Devredilemeyen Haklar: Nafaka hakkı, boşanma davası hakkı gibi.
3. Yenilik Doğuran Haklar: Hak sahibine tek taraflı olarak yeni bir durum yaratma, değiştirme veya sona erdirme hakkı verir.
   • Kurucu Yenilik Doğuran: Yeni bir durum oluşturur. (Evlenme)
   • Değiştirici Yenilik Doğuran: Mevcut durumu değiştirir. (Mal rejimi değişikliği)
   • Bozucu Yenilik Doğuran: Mevcut durumu sona erdirir. (Boşanma)
4. Alelade Haklar: Kullanıldığında yeni bir durum oluşturmaz. (Savunma hakkı)

Diğer Kavramlar

• Meşru Müdafaa: Kendini veya başkalarını koruma amacıyla orantılı güç kullanma hakkı.
• Zaruret Hali: Başkasının malına zarar vererek kendini veya başkasını koruma durumu.

Örnek Sorular

1. 17 yaşında olan bir kişi, evlenme ile hangi hukuki statüye geçer?
   Cevap: Erginlik kazanır.

2. Vasiyetname hangi medeni hukuk dalı kapsamına girer?
   Cevap: Miras Hukuku.