Memlükler (Devletü't-Türkiye)
Memlükler (Devletü't-Türkiye) - Detaylı Konu Anlatımı
Kuruluş ve Kurucusu
- Kuruluş Tarihi: 1250
- Kurucusu: İzzeddin Aybek
- Kuruluş Yeri: Mısır, Kahire
- Resmi Dil: Arapça
- Resmi Din: İslam (Sünni)
- Yıkılışı: 1517 yılında Osmanlı Devleti tarafından yıkılmıştır.
- Diğer Adı: Devletü't-Türkiye (Türklerin Devleti)
İzzeddin Aybek Kimdir?
- İzzeddin Aybek: Memlük Devleti'nin kurucusu ve ilk sultanıdır.
- Memlükler, Aybek'in liderliğinde Eyyübiler Devleti'nin zayıflamasından yararlanarak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
Memlükler'in Yönetim Anlayışı
- Askeri Yönetim: Memlükler, kölemen askerlerden (gulam) oluşan bir askeri sınıf tarafından yönetilmiştir.
- Sultanlık Sistemi: Hükümdarlık babadan oğula geçmezdi. En güçlü komutan sultan olurdu.
- Meritokrasi: Askeri başarıya dayalı bir yönetim sistemi vardı. Güçlü olan yönetimi ele geçirirdi.
- İslam Dünyası'nın Koruyucusu: Moğol istilasına karşı İslam dünyasını savunmuşlardır.
Ekonomik ve Sosyal Yapı
- Ekonomi: Tarım, ticaret ve zanaat önemli gelir kaynaklarıydı.
- Ticaret: Kahire, İskenderiye gibi şehirler ticaretin merkezi olmuştur.
- Vergi Sistemi: Tarımsal üretimden vergi alınmıştır. Ticaret yolları üzerindeki gümrüklerden de vergi toplanmıştır.
- İmar Faaliyetleri: Cami, medrese, kervansaray ve köprüler yaparak mimariye katkı sağlamışlardır.
- Eğitim: Memlükler, medreseler aracılığıyla eğitim ve bilimi desteklemişlerdir.
Memlükler ve Moğollar
- Ayn Calut Savaşı (1260): Memlükler, Moğolları ilk kez durdurmuş ve İslam dünyasını büyük bir yıkımdan kurtarmıştır.
- Komutan: Sultan Baybars
- Sonuç: Moğolların ilerleyişi durdurulmuş, İslam dünyası için bir dönüm noktası olmuştur.
- Moğol Tehlikesine Karşı Kalkan: Memlükler, Moğollara karşı büyük bir savunma mekanizması oluşturmuştur.
Memlükler ve Haçlı Seferleri
- Haçlılara karşı mücadele etmişler ve Haçlıların Kudüs'e yönelik saldırılarını durdurmuşlardır.
- Haçlılardan kaleleri alarak Doğu Akdeniz'deki Haçlı varlığına son vermişlerdir.
Yıkılış Süreci
- Osmanlılar ile İlişkiler: Yavuz Sultan Selim, Mercidabık (1516) ve Ridaniye (1517) Savaşları ile Memlükleri yıkmıştır.
- Ridaniye Savaşı (1517): Yavuz Sultan Selim, Memlük Devleti'ni kesin olarak yıkmış, Mısır ve Hicaz bölgesini Osmanlı topraklarına katmıştır.
- Halifeliğin Geçişi: Ridaniye Savaşı sonrası halifelik Osmanlılara geçmiştir.
Memlükler'in Önemi ve Mirası
- Moğolları Durduran İlk Güç: Ayn Calut Savaşı, Moğol ilerleyişini durduran ilk savaş olarak tarihe geçmiştir.
- İslam Dünyası'nın Koruyucusu: Kutsal topraklar olan Mekke ve Medine'yi korumuşlardır.
- Kölemen Askerler: Kölemenler (gulamlar) sistemiyle güçlü bir askeri yapı oluşturmuşlardır.
- Mimari ve Kültürel Miras: Kahire'de birçok cami, medrese ve kervansaray yaparak İslam kültürüne önemli katkılar sağlamışlardır.
- Osmanlılara Miras: Osmanlılar, Memlüklerin askeri ve idari yapılarından etkilenmişlerdir.
KPSS İçin Notlar:
Özellik | Detay |
---|---|
Kurucusu | İzzeddin Aybek |
Kuruluş Yeri | Mısır, Kahire |
Başkenti | Kahire |
Ayn Calut Savaşı (1260) | Moğolların yenilgisi, İslam dünyasının kurtuluşu |
Yıkılış Tarihi | 1517 |
Yıkan Devlet | Osmanlı Devleti |
Kutsal Topraklar Hakimiyeti | Mekke, Medine, Kudüs |
Kölemen Askerler | Gulamlar, köle askerler sistemi |
KPSS İçin Çalışma Önerileri:
- Ayn Calut Savaşı’nın önemi ve Moğolların durdurulması mutlaka öğrenilmelidir.
- Memlükler'in kölemen asker sistemi ve sultanlık sisteminin babadan oğula geçmediği unutulmamalıdır.
- Osmanlı-Memlük ilişkileri, özellikle Ridaniye Savaşı ve halifeliğin Osmanlılara geçişi önemlidir.
- Memlükler'in Kahire’deki mimari ve kültürel eserleri hakkında genel bilgi sahibi olunmalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder