Milli Mücadele'nin Doğu Cephesi ve Gümrü Antlaşması

Milli Mücadele'nin Doğu Cephesi ve Gümrü Antlaşması

Milli Mücadele'nin Doğu Cephesi:

Doğu Cephesi, Ermenilerle yapılan mücadelelerin sürdürüldüğü cephedir ve Milli Mücadele'nin açılan ilk cephesi olarak tarihe geçmiştir.

Komutan: Kazım Karabekir Paşa, 15. Kolordu komutanı olarak cepheyi yönetmiştir.
Kazım Karabekir Paşa'ya başarılarından dolayı “Şark Fatihi” (Doğu'nun Fatihi) unvanı verilmiştir.
Ermenilerle yapılan savaş, Doğu Cephesi'nin en önemli mücadelesidir.
Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurmak isteyen Ermenilere karşı mücadele edilmiştir.
Kazım Karabekir Paşa’nın liderliğinde kazanılan zafer sonucunda Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

Milli Mücadele döneminin ilk uluslararası antlaşması olup TBMM'nin kazandığı ilk askeri ve siyasi başarıdır.

TBMM'nin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır.
TBMM'yi resmen tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur.
Sevr Antlaşması'nın hükümlerinin geçersizliği ilk kez bu antlaşmayla tescillenmiştir.
Türkiye adı ilk defa uluslararası bir antlaşmada yer almıştır.

Doğu sınırı: Aras Nehri ve Çıldır Gölü hattı olarak belirlenmiştir.
Ermeniler:
- Sevr Antlaşması'nı tanımadıklarını kabul edeceklerdir.
- Türkiye'nin doğusunda bir Ermeni Devleti kurma taleplerinden vazgeçeceklerdir.
Ermenistan: TBMM'nin meşruiyetini kabul edecek ve TBMM'yi tanıyan ilk devlet olacaktır.
Azınlık Hakları: Ermeniler, Türkiye sınırları içinde azınlık olarak yaşamaya devam edecektir.
Göçmenler: Ermenilerle savaş nedeniyle göç etmek zorunda kalanlar, geri dönebileceklerdir.
Savaş Tazminatı: Ermenistan, Türkiye’ye savaş tazminatı ödemeyecektir.

Doğu Cephesi kapanmış ve buradaki askerî güçler, Batı Cephesi'ne kaydırılmıştır.
TBMM'nin meşruiyeti ve uluslararası gücü artmıştır.
Ermeni sorunu Doğu Cephesi'nde sona ermiş, Ermeni Devleti kurulma planları başarısız olmuştur.
Sovyet Rusya ile olumlu ilişkilerin yolu açılmıştır.
Kars Antlaşmasına (1921) zemin hazırlamıştır.