Mondros Ateşkes Antlaşması

 

Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)

Mondros Ateşkes Antlaşması, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, İtalya) arasında imzalanmış ve Osmanlı Devleti'nin fiilen sona ermesine neden olmuştur. Bu antlaşma, Osmanlı'nın savaştan çekilmesini ve İtilaf Devletleri'nin Osmanlı toprakları üzerindeki işgal politikalarını meşrulaştırmasını sağlamıştır.

Antlaşmanın İmzalanması:

• Yer: Limni Adası'nın Mondros Limanı, Agamemnon Zırhlısı üzerinde imzalanmıştır.
• Osmanlı Devleti Adına: Rauf Orbay imzalamıştır.
• İtilaf Devletleri Adına: Amiral Caltrophe imzalamıştır.
• Dönemin Padişahı: VI. Mehmet Vahdettin.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Maddeleri ve Anlamları:

Askerî Hükümler:

• Osmanlı ordusu terhis edilecek: Osmanlı ordusu dağıtılarak askeri gücü zayıflatılmıştır.
• Boğazlar İtilaf Devletlerine açılacak: Boğazlar, İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılmış ve Osmanlı'nın stratejik önemi yok edilmiştir.
• Toros Tünelleri işgal edilecek: Toros tünellerinin işgali, Anadolu'nun ulaşım ve lojistik hattını kontrol altına alma amacı taşır.
• Osmanlı elinde bulunan esirler serbest bırakılacak: Bu maddeyle Osmanlı'nın savaştaki kazanımlarından vazgeçmesi sağlanmıştır.

Siyasi ve Ekonomik Hükümler:

• 7. Madde: İtilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir yeri işgal edebilecektir.
  • Önemi: Bu madde, işgalleri meşrulaştırarak Anadolu'nun işgal edilmesine zemin hazırlamıştır.
• 24. Madde: Anadolu'nun doğusundaki altı ilde (Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Sivas) bir karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri müdahale edebilecektir.
  • Amaç: Doğuda bir Ermeni Devleti kurmayı hedeflemiştir.

İşgaller ve İlk Tepkiler:

• Mondros'tan Sonra İlk İşgal: İlk işgal edilen Osmanlı toprağı Musul olmuştur.
• Anadolu'da İlk İşgal: Anadolu'da işgal edilen ilk yer Hatay (Dörtyol)'dır.
• İlk Direniş: İşgallere karşı ilk kurşun Kara Mehmet Çavuş tarafından Dörtyol'da sıkılmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Sonuçları:

• Osmanlı Devleti'nin Fiilen Sona Ermesi: Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nin egemenliği sona ermiş, işgaller ve kontrolsüzlük dönemi başlamıştır.
• Milli Mücadele'nin Başlaması: Mondros'un ağır hükümleri, halkın tepkisini çekmiş ve Kuva-yı Milliye hareketlerini başlatmıştır.
• Anadolu'da İşgaller: İzmir'in Yunanlar tarafından işgali, Milli Mücadele'nin örgütlenmesini hızlandırmıştır.
• Misak-ı Millî'ye Giden Süreç: İşgaller ve antlaşmanın sonuçları, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Misak-ı Millî kararlarını almasına zemin hazırlamıştır.