Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı

 

Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı (19 Mayıs 1919)

Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı, Türk Milli Mücadelesi'nin fiilen başladığı, işgallere karşı örgütlü bir direnişin temelinin atıldığı tarih olarak kabul edilir. 19 Mayıs 1919, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde önemli bir dönüm noktasıdır.

Samsun'a Çıkışın Sebepleri:

• Görünürdeki Görev: Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak bölgedeki asayiş sorunlarını çözmek, Pontus Rumları ve Türkler arasındaki çatışmaları sona erdirmek, halka ait silahları toplamak ve askeri birlikleri terhis etmek için görevlendirilmiştir.
• Gerçek Amaç: Mustafa Kemal, bu görevi bir fırsat olarak görmüş ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini örgütlemek amacıyla kullanmıştır.
• İtilaf Devletlerinin Baskısı: Karadeniz bölgesinde Rum çetelerinin faaliyetleri artmış, İtilaf Devletleri Osmanlı Hükümeti’ne bölgedeki karışıklıkları çözme baskısı yapmıştır.
• Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Uygulamaları: Antlaşmanın ağır hükümleri ve işgallerin artması halkta büyük tepki uyandırmıştır.

Mustafa Kemal'in Samsun’a Çıkışı:

• Tarih: 19 Mayıs 1919
• Araç: Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan yola çıkmıştır.
• Görevi: 9. Ordu Müfettişliği
• Yanındaki Heyet: Kurmay Başkan Albay Refet Bele, Yaver Cevat Abbas, Binbaşı Hüsrev Gerede ve diğer subaylar.

Samsun Raporu:

Mustafa Kemal, Samsun’a çıktıktan sonra durum değerlendirmesi yaparak bir rapor hazırlamıştır.
Bu raporda;

• İzmir’in işgalinin haksız olduğu ve protesto edilmesi gerektiği,
• Bölgedeki karışıklıkların Türkler tarafından değil, Rum çeteleri tarafından çıkarıldığı,
• Türk halkının işgallere tepkili olduğu ve bağımsızlık arzusu taşıdığı belirtilmiştir.

Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışının Önemi:

• Milli Mücadele'nin Başlangıcı: Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı, Milli Mücadele'nin fiili başlangıcı olarak kabul edilir.
• Liderliğin Üstlenilmesi: Mustafa Kemal, halkı örgütleme ve milli bir hareket oluşturma konusunda liderlik yapmaya başlamıştır.
• Milli Egemenlik İlkesi: Kurtuluş Savaşı'nın temelini oluşturan millet egemenliği fikri ortaya çıkmıştır.
• Direnişin Örgütlenmesi: Havza ve Amasya Genelgeleri ile işgallere karşı halkın bilinçlendirilmesi ve direnişin yaygınlaştırılması amaçlanmıştır.

Mustafa Kemal'in Samsun'dan Sonraki Adımları:

1. Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919): İşgallere karşı protestoların düzenlenmesi istenmiştir.
2. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): Milli mücadelenin gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir.
3. Erzurum ve Sivas Kongreleri: Milli irade ve bağımsızlık hedefi doğrultusunda kararlar alınmıştır.
4. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri'nin Birleştirilmesi: Dağınık direniş hareketlerinin merkezi bir yapıya kavuşması sağlanmıştır.

Sonuç:

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin başlangıç noktasıdır. Bu tarih, Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı ve modern Türkiye'nin doğuşuna giden sürecin başladığı tarih olarak kabul edilir. Bu nedenle 19 Mayıs, Türkiye’de Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutlanmaktadır.