Musul Sorunu

 Musul Sorunu (1924-1926)

Musul Sorunu Nedir?

• Musul, I. Dünya Savaşı sonrası İngiltere'nin işgal ettiği, petrol açısından zengin ve stratejik bir bölgedir.
• Misak-ı Millî sınırlarına göre Türkiye’ye ait olması gerektiği düşünülmüştür.
• Lozan Barış Antlaşması'nda çözülememiş ve ileri bir tarihe bırakılmıştır.

Sorunun Çözümü İçin Yapılan Girişimler:

1. Haliç Konferansı (1924):

   • İngiltere ile Türkiye arasında Musul sorununun çözümü için yapılmıştır.
   • Türkiye'yi Ali Fethi Okyar temsil etmiştir.
   • Ancak konferanstan bir sonuç çıkmamıştır.

2. Milletler Cemiyeti'ne Başvuru:

   • İngiltere, sorunu uluslararası platforma taşımıştır.
   • Milletler Cemiyeti, Musul’un Irak’a bırakılmasını uygun görmüştür.

3. Askerî Müdahale Planı ve Şeyh Sait İsyanı:

   • Türkiye, askeri müdahale için hazırlık yaparken Şeyh Sait İsyanı patlak vermiştir.
   • İsyan nedeniyle Türkiye iç sorunlarla uğraşmak zorunda kalmış ve İngiltere’nin istediği kararlar daha kolay alınmıştır.

Ankara Antlaşması (1926):

• Musul’un Irak’a bırakılması resmiyet kazanmıştır.
• Irak, Musul petrollerinden aldığı gelirin %10'unu, 25 yıl süreyle Türkiye'ye vermeyi kabul etmiştir.
• Bu antlaşma ile Misak-ı Millî'den taviz verilmiştir.

Musul Sorunu'nun Sonuçları:

• Türkiye, ekonomik çıkarlar karşılığında Musul'dan vazgeçmiştir.
• Musul’un Irak’a bırakılması, İngiltere'nin Orta Doğu’daki gücünü artırmıştır.
• Misak-ı Millî'ye tam anlamıyla ulaşılamamıştır.
• Türkiye'nin dış politikada güçlenme süreci, bu dönemde sınırlanmıştır.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• Haliç Konferansı: Sonuçsuz kaldı.
• Şeyh Sait İsyanı: Türkiye'nin askeri müdahalesini engelledi.
• Ankara Antlaşması: Musul'un Irak'a bırakılması resmileşti.
• Misak-ı Millî’den Taviz: Musul'un kaybedilmesi.