Olağanüstü Hal Yönetimi (OHAL)
Olağanüstü Hal Yönetimi (OHAL)
Olağanüstü Hal Yönetimi (OHAL), devletin olağan dönemlerdeki yönetim sisteminin dışına çıkarak özel ve hızlı kararlar alabilmesine olanak tanıyan bir yönetim biçimidir. Bu durumlar, toplumsal düzenin ciddi şekilde bozulduğu veya devletin varlığını tehdit eden olağanüstü koşullarda uygulanır. İşte OHAL yönetimiyle ilgili detaylar:
OHAL İlanı Hangi Durumlarda Yapılır?
Cumhurbaşkanı, aşağıdaki hallerde altı ayı geçmemek üzere OHAL ilan edebilir:
- Savaş veya savaşı gerektirecek bir durumun ortaya çıkması,
- Seferberlik,
- Ayaklanma,
- Vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli kalkışma,
- Ülkenin ve milletin bölünmezliğini tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması,
- Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketleri,
- Şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması,
- Tabii afetler,
- Tehlikeli salgın hastalıklar,
- Ağır ekonomik bunalım.
OHAL İlan Süreci
- Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilen OHAL, verildiği gün Resmî Gazete’de yayımlanır.
- Aynı gün TBMM'nin onayına sunulur.
- TBMM tatildeyse derhal toplantıya çağırılır.
- TBMM, OHAL’in süresini kısaltabilir, uzatabilir veya kaldırabilir.
- Cumhurbaşkanının talebiyle TBMM, her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir.
- Savaş halinde bu dört aylık süre aranmaz.
OHAL'in Getirdiği Yükümlülükler
OHAL döneminde vatandaşlara getirilebilecek yükümlülükler:
- Para, mal ve çalışma yükümlülükleri
- Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması veya geçici olarak durdurulması
- Bu düzenlemeler, Anayasa'nın 15. maddesi doğrultusunda yapılır.
Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
OHAL döneminde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir:
- Bu kararnameler kanun hükmünde olup Resmî Gazete’de yayımlanır ve aynı gün TBMM onayına sunulur.
- Savaş ve mücbir sebeplerle TBMM’nin toplanamaması hali dışında, OHAL döneminde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde TBMM'de görüşülerek karara bağlanır.
- Üç ay içinde karara bağlanmayan kararnameler kendiliğinden yürürlükten kalkar.
OHAL Döneminde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması
- OHAL süresince temel hak ve özgürlükler, Anayasa'nın 15. maddesi doğrultusunda sınırlandırılabilir veya geçici olarak durdurulabilir.
- Ancak bu sınırlandırmalar, uluslararası hukukun temel prensiplerine uygun olmak zorundadır.
- Yaşama hakkı, işkence yasağı gibi dokunulmaz haklar OHAL döneminde bile sınırlandırılamaz.
OHAL Yönetimiyle İlgili Özet Tablo
| Konu | Açıklamalar |
|---|---|
| OHAL İlanı | Cumhurbaşkanı tarafından altı ayı geçmemek üzere ilan edilir. |
| TBMM Onayı | İlan kararından sonra Resmî Gazete'de yayımlanır ve TBMM onayına sunulur. |
| OHAL'in Süresi | Her defasında dört ayı geçmemek üzere TBMM tarafından uzatılabilir. Savaş halinde bu süre aranmaz. |
| Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri | OHAL döneminde çıkarılan kararnameler kanun hükmündedir ve üç ay içinde TBMM tarafından görüşülmezse kendiliğinden yürürlükten kalkar. |
| Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması | Temel hak ve hürriyetler, OHAL süresince Anayasa'nın 15. maddesi doğrultusunda sınırlandırılabilir. |
| Vatandaş Yükümlülükleri | Para, mal ve çalışma yükümlülükleri getirilebilir. |
| Sınırlandırılmayacak Haklar | Yaşama hakkı, din, vicdan ve düşünce özgürlüğü, suç ve cezaların geriye yürümezliği gibi mutlak haklar sınırlandırılamaz. |
KPSS İçin Önemli Noktalar
- OHAL ilan yetkisi sadece Cumhurbaşkanına aittir.
- OHAL süresinin uzatılmasında TBMM'nin yetkisi vardır.
- OHAL döneminde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri kanun hükmündedir.
- OHAL kararları Resmî Gazete'de yayımlandığı gün yürürlüğe girer.
Yorumlar
Yorum Gönder