Türkiye'nin Kırıklı Dağları

Türkiye'nin Kırıklı Dağları

Kırıklı dağlar, yer kabuğunun kırılgan yapıdaki tabakalarının kırılması ve dikey olarak yer değiştirmesi sonucu oluşan dağlardır. Bu kırık hatlar boyunca oluşan dağların yükselen kısımlarına Horst, alçalan kısımlarına ise Graben denir. Türkiye, aktif fay hatlarına sahip bir ülke olduğundan kırıklı dağlar açısından oldukça zengindir.

Kırıklı Dağların Özellikleri:

• Sert ve kırılgan yapıdaki tabakaların kırılmasıyla oluşur.
• Fay hatları boyunca oluşurlar ve deprem riski yüksektir.
• Dağların yükselen kısımlarına Horst, çöken kısımlarına Graben denir.
• Graben alanları genellikle tarım ve yerleşim için elverişlidir.
• Türkiye'nin özellikle Ege Bölgesi kırıklı dağlar açısından zengindir.

Türkiye'deki Başlıca Kırıklı Dağlar:

Ege Bölgesi:

Bu bölge, Türkiye'nin en belirgin kırıklı dağlarına sahip bölgesidir. Ege Bölgesi'ndeki kırıklı dağlar, genellikle doğu-batı yönünde uzanır ve aralarında graben ovaları yer alır.

• Kaz Dağları: Edremit Körfezi'nin kuzeyindedir.
• Madra Dağları: Balıkesir ve İzmir arasında yer alır.
• Yunt Dağları: Manisa ve İzmir arasında bulunur.
• Bozdağlar: İzmir ve Manisa çevresindedir.
• Aydın Dağları: Büyük Menderes grabeninin kuzeyindedir.
• Menteşe Dağları: Muğla çevresinde yer alır.

Ege Bölgesi'ndeki Grabens:

• Bakırçay Ovası: Madra ve Yunt Dağları arasında.
• Gediz Ovası: Bozdağlar ve Yunt Dağları arasında.
• Büyük Menderes Ovası: Aydın Dağları ve Menteşe Dağları arasında.
• Küçük Menderes Ovası: Bozdağlar ve Aydın Dağları arasında.

Akdeniz Bölgesi:

• Amanos Dağları: Hatay ve Osmaniye arasında yer alır.
• Bu dağlar, Arap levhasının hareketleri nedeniyle oluşmuştur.

İç Anadolu Bölgesi:

• Karadağ: Karaman çevresinde yer alır.
• Karacadağ: Konya ve Karaman arasında bulunur.
• Bu dağlar, İç Anadolu'nun batısındaki kırık hatlar üzerinde oluşmuştur.

Doğu Anadolu Bölgesi:

• Nemrut Dağı: Van Gölü’nün batısında bulunur.
• Süphan Dağı: Van Gölü'nün kuzeyindedir.
• Volkanik yapılarla birlikte kırıklı dağlar da mevcuttur.

Marmara Bölgesi:

• Uludağ: Aslında masif bir dağdır, ancak çevresinde kırıklı yapılar bulunur.
• Yıldız Dağları: Trakya'nın kuzeyinde yer alır ve kırıklı yapıya sahiptir.

Türkiye'de Kırıklı Dağların Önemi:

• Deprem Riski: Kırıklı dağların bulunduğu alanlar aktif fay hatları üzerindedir, bu nedenle deprem riski yüksektir.
• Tarım ve Yerleşim: Grabenlerde tarım yapılır ve yerleşim yoğundur. Örneğin, Gediz ve Büyük Menderes grabenleri tarım açısından çok önemlidir.
• Ekonomi: Grabenler, verimli tarım alanları sunduğu için ekonomik açıdan değerlidir.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• Ege Bölgesi'nde kırıklı dağların fazlalığı ve doğu-batı yönlü uzanışı sınavlarda sıkça sorulur.
• Horst ve Graben kavramları, kırıklı dağların temel terimleridir.
• Türkiye'nin fay hatları ve deprem bölgeleriyle kırıklı dağlar arasındaki ilişki bilinmelidir.