Sosyal Öğrenme Yoluyla Öğrenmenin Aşamaları

 Albert Bandura'nın Sosyal Öğrenme Kuramına göre, bireyler, başkalarını gözlemleyerek ve model alarak öğrenirler. Sosyal öğrenme, çevreyi ve başkalarının davranışlarını gözlemleyerek gerçekleşir. Bandura, öğrenme sürecinin dört temel aşama üzerinden gerçekleştiğini öne sürmüştür. Bu aşamalar, dikkat, hatırlama, yeniden üretme ve motivasyon olarak sıralanabilir.

Bandura'nın Sosyal Öğrenme Yoluyla Öğrenmenin Aşamaları:

1. Dikkat (Attention): Öğrenmenin ilk aşaması, bireyin gözlemleyeceği davranışa dikkatini vermesidir. Bu aşamada, kişinin dikkatinin modelin davranışlarına odaklanması gerekir. Eğer birey modelin davranışına dikkatini vermezse, öğrenme gerçekleşmez. Modelin ilgi çekici, dikkat çekici ve uygun olması önemlidir.

   • Öğrenme için önemli faktörler: Modelin özellikleri (çekicilik, yetkinlik, saygınlık gibi) ve gözlemcinin dikkat kapasitesi.

   • Örnek: Bir öğrenci, öğretmeninin doğru yazım tekniklerini kullandığını gözlemlerken, öğretmenin bu davranışına dikkatini vermesi gerekir.

2. Hatırlama (Retention): Gözlemlenen davranışın öğrenilmesi için, bireyin bu davranışı hatırlayabilmesi gerekir. Gözlemlenen davranışlar, bireyin zihninde depolanır. Bu aşama, gözlemi yapılan davranışların zihinde doğru bir şekilde saklanmasını ifade eder. Ne kadar doğru bir şekilde depolanırsa, davranışı taklit etme olasılığı artar.

   • Öğrenme için önemli faktörler: Bireyin belleği, dikkat seviyesi ve gözlemlenen davranışın karmaşıklığı.

   • Örnek: Bir çocuk, öğretmeninin ders anlatış tarzını gözlemledikten sonra, öğretmenin söylediklerini hatırlayabilmesi gerekir.

3. Yeniden Üretme (Reproduction): Öğrenilen davranışın tekrar üretilmesi ya da taklit edilmesi aşamasıdır. Birey, gözlemlediği davranışı kendi bedeninde uygulayabilmelidir. Bu aşama, gözlemlenen davranışı başarılı bir şekilde yeniden üretmeye dayalıdır. Bu aşama, bireyin fiziksel yetenekleri ve mevcut becerilerine bağlıdır.

   • Öğrenme için önemli faktörler: Bireyin yetenekleri, deneyimleri, fiziksel becerileri ve pratiği.

   • Örnek: Çocuk, öğretmeninin yazı yazma tekniğini gözlemledikten sonra, kendi yazılarını o şekilde yazabilmelidir.

4. Motivasyon (Motivation): Son aşama, bireyin gözlemlediği davranışı yapmaya istekli olup olmamasıdır. Motivasyon, bireyin, gözlemlediği modelin davranışını taklit etme konusunda içsel veya dışsal olarak istekli olup olmadığını belirler. Eğer gözlemlenen model ödüllendirilmişse, birey bu davranışı tekrarlamaya daha motive olabilir. Aynı şekilde, model cezalandırılmışsa, birey bu davranışı yapmaktan kaçınabilir.

   • Motivasyonu etkileyen faktörler: Ödüller, cezalar, sosyal kabul ve modelin davranışlarının sonuçları.

   • Örnek: Bir öğrenci, öğretmeninin övgü aldığını gördükten sonra, aynı davranışı sergileyerek ödül alma motivasyonu hissedebilir.

---

Özetle:

Bandura'nın sosyal öğrenme kuramına göre, öğrenme dört aşamadan oluşur:

1. Dikkat (Attention): Modelin davranışına dikkat edilmesi gerekir.

2. Hatırlama (Retention): Gözlemlenen davranışın zihinde depolanması gerekir.

3. Yeniden Üretme (Reproduction): Gözlemlenen davranışın fiziksel olarak tekrar üretilmesi gerekir.

4. Motivasyon (Motivation): Bireyin gözlemlenen davranışı taklit etmeye istekli olması gerekir.

Bu aşamalar, bireyin gözlem yoluyla öğrenmesini sağlar ve çevresindeki modeli izleyerek davranışlarını şekillendirir.