TBMM'DE GİZLİ OYLAMAYLA YAPILAN İŞLEMLER

 

TBMM'DE GİZLİ OYLAMAYLA YAPILAN İŞLEMLER

Gizli oylama, milletvekillerinin baskı altında kalmadan özgür iradeleriyle oy kullanmalarını sağlamak amacıyla yapılır. TBMM'de bazı kritik kararlar, gizli oylama yöntemiyle alınır.

---

Gizli Oylamayla Karar Verilen Durumlar:

1. Milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görevi sürdürmekte ısrar eden vekilin milletvekilliğinin düşürülmesi:

   • Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görevi sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin üyeliğinin düşürülmesi, TBMM Genel Kurulu'nun gizli oyuyla karara bağlanır.

2. Meclis Başkanı Seçimi:

   • Meclis Başkanı seçimi dört turdan oluşur ve tamamı gizli oyla yapılır.
   • Seçimlerde, belirli turlarda gerekli çoğunluk sağlanamazsa sonraki turlara geçilir.

3. Kamu Başdenetçisinin Seçimi:

   • Kamu Denetçiliği Kurumu'nun başında yer alan Kamu Başdenetçisi, TBMM Genel Kurulu'nda gizli oyla seçilir.
   • Seçim üç turda tamamlanır.

4. Anayasa Değişikliklerine İlişkin Kanun Tekliflerinin Maddeleri ve Tümünün Kabulü:

   • Anayasa değişiklikleri, iki turda gizli oylamayla yapılır.
   • İlk turda maddeler üzerinde, ikinci turda ise tümü üzerinde gizli oylama yapılır.

5. Hakimler ve Savcılar Kurulu'na Üye Seçimi:

   • TBMM, Hakimler ve Savcılar Kurulu'na (HSK) üye seçerken gizli oylama yapar.
   • Seçimlerde, HSK'nın bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlamak amaçlanır.

6. Anayasa Mahkemesi'ne 3 Üye Seçimi:

   • TBMM, Anayasa Mahkemesi'ne 3 üye seçerken gizli oylama yapar.
   • Üyelerin tarafsız ve bağımsız olması için gizli oylama tercih edilir.

7. Meclis Soruşturması Açılmasına Karar Verilmesi:

   • Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar hakkında soruşturma açılması kararı gizli oyla alınır.
   • Gizli oylama, yargılama sürecinin bağımsızlığı ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla yapılır.

8. Bakanların Yüce Divan'a Sevk Kararları:

   • Bakanların görevleriyle ilgili suç işlediği iddiasıyla Yüce Divan'a sevk edilmesi gizli oyla karara bağlanır.
   • Bakanlar hakkında yapılacak yargılama süreçlerinin tarafsızlığını sağlamak amacıyla gizli oylama yapılır.

---

TBMM'DE NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK ARANAN DURUMLAR

Nitelikli çoğunluk, belirli kararların alınabilmesi için gereken özel bir çoğunluktur. TBMM'de, bazı önemli kararlar nitelikli çoğunluk gerektirir.

Nitelikli Çoğunluk Gerektiren Durumlar:

1. Seçimlerin Yenilenmesine Karar Vermek:

   • TBMM, seçimlerin yenilenmesi kararını 360 milletvekilinin (5/3) oyuyla alabilir.

2. Kamu Başdenetçisini Seçmek:

   • Kamu Başdenetçisinin seçimi için TBMM'de nitelikli çoğunluk aranır.
   • İlk turda 400 oy, sonraki turlarda ise daha düşük bir çoğunluk gerekir.

3. Anayasayı Değiştirmek:

   • Anayasa değişiklikleri için en az 360 oy gereklidir.
   • 360-400 oy arasında çıkarsa halk oylamasına gidilir; 400'den fazla oy çıkarsa Cumhurbaşkanı onaylar veya halk oylamasına sunar.

4. Anayasa Mahkemesi'ne Üye Seçmek:

   • Anayasa Mahkemesi'ne üye seçimi için nitelikli çoğunluk aranır.

5. Meclis Başkanını Seçmek:

   • İlk iki turda 400 oy aranır; üçüncü turda 301 oy yeterlidir.
   • Son turda en fazla oy alan aday seçilir.

6. Hakimler ve Savcılar Kurulu'na Üye Seçmek:

   • HSK üyeleri için nitelikli çoğunluk şartı vardır.

7. Genel ve Özel Af İlan Etmek:

   • Genel ve özel af ilanı için TBMM'nin beşte üç çoğunluğu gereklidir.
   • 360 oy aranır.

8. Cumhurbaşkanından Geri Gelen Kanunu Aynen Kabul Etmek:

   • Cumhurbaşkanı'nın veto ettiği bir kanunu aynen kabul etmek için TBMM'nin 301 oyuna ihtiyaç vardır.

---

ÖZET TABLO:

İşlem Türü	Oylama Türü	Gerekli Oy Sayısı
Milletvekilliğinin düşürülmesi	Gizli Oylama	Salt Çoğunluk (301)
Meclis Başkanı Seçimi	Gizli Oylama	1. ve 2. tur 400, 3. tur 301
Kamu Başdenetçisi Seçimi	Gizli Oylama	400 (İlk tur)
Anayasa Değişiklikleri	Gizli Oylama	360-400 veya 400+
Anayasa Mahkemesi Üyesi Seçimi	Gizli Oylama	Nitelikli Çoğunluk
Hakimler ve Savcılar Kurulu Üye Seçimi	Gizli Oylama	Nitelikli Çoğunluk
Meclis Soruşturması	Gizli Oylama	Salt Çoğunluk (301)
Yüce Divan'a Sevk	Gizli Oylama	Salt Çoğunluk (301)
Genel ve Özel Af	Gizli Oylama	360
Seçimlerin Yenilenmesine Karar Vermek	Gizli Oylama	360

---