Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar

 

Toplumsal Düzeni Sağlayan Kurallar

Toplumlar, insanların bir arada huzurlu ve düzenli bir şekilde yaşayabilmesi için belirli kurallar koymuşlardır. Bu kuralların bazıları yazılı, bazıları ise yazısız olarak toplum tarafından kabul görmüştür. KPSS sınavlarında bu kuralların özellikleri, kapsamları ve işleyişleri sıkça sorulmaktadır.

1. Din Kuralları

• Tanım: Bir dinin inançları, ibadetleri ve yaşam tarzıyla ilgili rehberlik sağlayan kurallardır.
• Amacı: Bireylerin inançları doğrultusunda yaşamasını sağlar ve ahlaki bir çerçeve oluşturur.
• Örnekler:
  • İslam: Şehadet etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, hacca gitmek.
  • Hristiyanlık: Günah çıkarmak, vaftiz olmak.
  • Yahudilik: Şabat kurallarına uymak.
• Yaptırımlar: Manevi yaptırımlar içerir. Örneğin, günahkâr olma veya manevi cezalandırılma korkusu.

2. Ahlak Kuralları

• Tanım: Bireylerin doğru ve yanlış arasındaki farkı belirlemelerine yardımcı olan etik kurallardır.
• Amacı: Toplumda bireyler arasında sevgi, saygı ve güveni geliştirmek.
• Örnekler:
  • Yalan söylememek, başkalarını aldatmamak.
  • Başkalarına zarar vermemek, insanlara yardım etmek.
• Yaptırımlar: Vicdani yaptırımlar içerir. Toplum tarafından kınanma, ayıplanma gibi sonuçlar doğurur.

3. Görgü Kuralları

• Tanım: Toplum içinde uyumlu ve saygılı davranışlar geliştirmek amacıyla oluşturulan kurallardır.
• Amacı: Sosyal ilişkileri kolaylaştırmak ve toplumda hoş görülen davranışları teşvik etmek.
• Örnekler:
  • Toplu taşıma araçlarında yaşlılara yer vermek.
  • Halka açık alanlarda uygun davranışlar sergilemek.
• Yaptırımlar: Sosyal tepkiler içerir. Ayıplanma, eleştirilme veya toplumdan dışlanma gibi sonuçlar ortaya çıkar.

4. Örf ve Adet Kuralları

• Tanım: Belirli bir toplumda uzun süredir var olan, kuşaktan kuşağa aktarılan ve toplum üyeleri tarafından kabul edilen kurallardır.
• Amacı: Toplumun kültürel devamlılığını sağlamak ve aidiyet duygusunu güçlendirmek.
• Örnekler:
  • Düğünlerde kına gecesi düzenlemek.
  • Bayramlarda büyüklerin elini öpmek.
• Yaptırımlar: Manevi ve sosyal yaptırımlar içerir. Toplum tarafından dışlanma, ayıplanma gibi sonuçlar doğurabilir.

5. Hukuk Kuralları

• Tanım: Toplumun düzenini sağlamak, adaleti temin etmek ve bireyler arasındaki ilişkileri düzenlemek amacıyla kamu gücü tarafından belirlenmiş kurallardır.
• Amacı: Toplumda huzur ve güvenliği sağlamak, adaleti temin etmek.
• Örnekler:
  • 18 yaşından küçüklerin evlenmesinin yasak olması.
  • Hırsızlık yapan birinin cezalandırılması.
• Yaptırımlar: Maddi yaptırımlar içerir. Para cezası, hapis cezası, tazminat gibi sonuçları vardır.

Hukuk Kurallarının Özellikleri

1. Geneldir: Toplumun tamamını kapsar, bireylere özel değildir.
2. Soyuttur: Spesifik olaylara değil, benzer durumlara uygulanabilir.
3. Kişilik Dışıdır: Kişilerin özelliklerinden bağımsız olarak uygulanır.
4. Süreklidir: Sürekli geçerlidir ve toplumun ihtiyaçlarına göre değişebilir.
5. Caydırıcıdır: Suç işleme eğilimini azaltmayı amaçlar.
6. Maddi Yaptırımlıdır: Hukuk kurallarına uymayanlar somut ve maddi cezalarla karşılaşır.

Hukuk Kuralları ile Diğer Kuralların Farkları

Özellik	Din Kuralları	Ahlak Kuralları	Görgü Kuralları	Örf ve Adet Kuralları	Hukuk Kuralları
Yaptırım Türü	Manevi	Vicdani	Sosyal	Sosyal ve manevi	Maddi
Yazılı Olma Durumu	Genellikle yazısız	Yazısız	Yazısız	Yazısız	Yazılı
Zorlayıcılık	Güçlü (inanç bağlılığı)	Orta	Düşük	Orta	Çok güçlü
Değişebilirlik	Durağan	Esnek	Esnek	Esnek	Zamanla değişebilir

KPSS İçin Önemli Notlar

• Hukuk kurallarının maddi yaptırımlı olması diğer kurallardan ayrılan en önemli özelliktir.
• Örf ve adet kuralları, yazılı olmasa da toplum tarafından benimsenir ve kuşaktan kuşağa aktarılır.
• Din kuralları, bireylerin manevi yaşamını şekillendirir ve inançlara göre değişiklik gösterebilir.
• Ahlak kuralları, bireyin vicdanına dayanır ve toplumun değer yargılarıyla ilgilidir.
• Görgü kuralları, toplum içinde nezaket gereğidir; yazılı kurallardan ziyade toplumsal kabullerle belirlenir.