Türkiye Selçuklu Devleti

 

Türkiye Selçuklu Devleti - Detaylı Konu Anlatımı

Kuruluş Dönemi

• Kurucusu: Süleyman Şah
• Kuruluş Tarihi: 1077
• Merkezi: İznik (ilk başkent), daha sonra Konya
• Kuruluş Yeri: Anadolu (Bizans İmparatorluğu'nun zayıflamasından yararlanarak)
• Amacı: Anadolu'yu fethederek kalıcı bir Türk-İslam devleti kurmak, Türkmenleri yerleştirerek yurt edinmek.

Türkiye Selçuklu Devleti'nin Genişleme Dönemi

Süleyman Şah Dönemi

• Devletin kurucusudur ve İznik'i başkent yapmıştır.
• Bizans'ın zayıflığından faydalanarak Anadolu'da hızlı bir genişleme sağlamıştır.
• Konya, Afyon, Kütahya ve İznik ele geçirilmiştir.

I. Kılıçarslan Dönemi

• I. Haçlı Seferi sırasında İznik, Haçlılar tarafından işgal edilince başkent Konya'ya taşındı.
• Bizans ve Haçlılara karşı Anadolu'da tutunma mücadelesi verilmiştir.
• Haçlılar ile mücadelede zorlanılmış ve bir dönem gerileme yaşanmıştır.

I. Mesut Dönemi

• II. Haçlı Seferi sırasında Haçlılar mağlup edilmiştir.
• Devletin toparlanma süreci başlamış ve ekonomik olarak güçlenilmiştir.

II. Kılıçarslan Dönemi

• Danişmentliler'e son verilerek Anadolu'da siyasi birliği sağlamaya çalışmıştır.
• 1176 Miryokefalon Savaşı: Bizans İmparatorluğu ile yapılan bu savaş sonucunda Anadolu'nun kesin olarak Türk yurdu olduğu kabul edilmiştir.
  • Bizans'ın Türkleri Anadolu'dan atma ümidi sona ermiştir.
  • Bizans'ın Anadolu'daki hakimiyeti sona ermiştir.
  • Savaş, "Yurt Tutan Savaşı" olarak da anılır.

En Parlak Dönem: I. Gıyaseddin Keyhüsrev ve Alaaddin Keykubat

I. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi

• Antalya alınarak Akdeniz'e çıkış sağlanmıştır.
• Venedik ile ilk ticaret antlaşması yapılmıştır.
• Alaşehir Savaşı'nda Bizans'a karşı mücadele verirken şehit olmuştur.

I. İzzettin Keykavus Dönemi

• Sinop alınarak Karadeniz'de ticaret ve liman kontrolü sağlanmıştır.

Alaaddin Keykubat Dönemi

• Türkiye Selçuklu Devleti'nin en parlak dönemidir.
• Suğdak Limanı alınarak Karadeniz'deki ticaret gücü artmıştır.
• Kalonoros Kalesi (bugünkü Alanya) fethedilmiş ve Alanya adını almıştır.
• Yassı Çimen Savaşı: Harzemşahlar ile yapılan bu savaşla Harzemşahlar yenilgiye uğratılmış ve Selçuklular Doğu Anadolu'da hakimiyet sağlamıştır.
• Moğol tehlikesi belirginleşmiştir.

Çöküş Dönemi

II. Gıyaseddin Keyhüsrev ve Kösedağ Savaşı (1243)

• Kösedağ Savaşı: Moğollar ile yapılan bu savaşta Türkiye Selçuklu Devleti ağır bir yenilgi almış ve Moğollara bağımlı hale gelmiştir.
  • Bu yenilgiyle devlet yıkılış sürecine girmiştir.
  • Anadolu'da II. Beylikler Dönemi başlamıştır.
  • Moğollar, Anadolu'yu ekonomik ve siyasi olarak baskı altına almıştır.
• Moğolların ağır vergileri ve baskıları, Türkmenlerin isyanlarına ve Anadolu'da otorite boşluğuna neden olmuştur.

Türkiye Selçuklu Devleti'nin Yıkılışı

• 1277: Karamanoğlu Mehmet Bey, Konya'da Türkçeyi resmi dil ilan etti ve merkezi otoritenin zayıflığını gösterdi.
• 1308 yılında Sultan II. Mesut'un ölümüyle Türkiye Selçuklu Devleti sona ermiştir.
• Anadolu'da otorite boşluğu doğmuş ve Beylikler Dönemi hızlanmıştır.

Türkiye Selçuklu Devleti'nin Kültürel ve Sosyal Hayatı

• Medreseler: Bilim ve eğitimin merkezi haline gelmiştir. Örneğin, Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese.
• Mimari: Kervansaraylar, camiler ve hanlar yapılmıştır.
  • Alâeddin Camii, Karatay Medresesi, Kubadabad Sarayı önemli eserlerdir.
• Ticaret: Akdeniz ve Karadeniz'de limanlar alınarak ticaret gelişmiştir.
• Ahilik Teşkilatı: Esnaf ve zanaatkârların teşkilatlanması sağlanmıştır.

KPSS İçin Özet

Konu	Bilgi
Kurucusu	Süleyman Şah
Başkentler	İznik, Konya
En Parlak Dönem	Alaaddin Keykubat
Önemli Savaşlar	Miryokefalon (1176), Kösedağ (1243)
Önemli Fetihler	Antalya, Sinop, Suğdak Limanı, Alanya
Yıkılış Tarihi	1308
Yıkılış Sebepleri	Kösedağ Savaşı, Moğol baskısı, otorite boşluğu
Mirası	Beylikler Dönemi'nin başlaması, Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması

📌 KPSS Tarih İçin Önemli Notlar:

• Miryokefalon Savaşı, Anadolu'nun Türk yurdu olarak kalıcılığını sağlamıştır.
• Kösedağ Savaşı ile Anadolu'da merkezi otorite zayıflamış, Beylikler Dönemi başlamıştır.
• Alaaddin Keykubat, Türkiye Selçuklu Devleti'nin en güçlü hükümdarıdır.
• Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılması, Osmanlı Beyliği'nin yükselişine zemin hazırlamıştır.