Türkiye'de Kır Yerleşmeleri ve Özellikleri

 

🏡 Kır Yerleşmeleri ve Özellikleri — Detaylı Konu Anlatımı

KPSS Coğrafya kapsamında yerleşme coğrafyası, kırsal alanların yapısını ve bu yerleşmelerin özelliklerini anlamak için önemlidir. Türkiye'de kır yerleşmeleri, coğrafi özelliklere, ekonomik faaliyetlere ve geleneklere göre çeşitlenir.

📊 Kır Yerleşmelerinin Nüfusuna Göre Sınıflandırılması

🔹 Belde:

Nüfusu 2.000 - 10.000 arasında olan yerleşmelerdir. Belde yönetimi genellikle belediye şeklindedir.

🔹 Köy:

Nüfusu 2.000'den az olan yerleşmelerdir. Türkiye'de kırsal yaşamın en temel birimidir. Genellikle tarım ve hayvancılıkla geçim sağlanır.

📌 Köyaltı Yerleşmeleri

Köylerden daha küçük, birkaç evden oluşan ve köye bağlı yerleşmelerdir. Genellikle kırsal ekonomiye dayalı olarak şekillenirler.

🔥 Köyaltı Yerleşmelerinin Türleri:

• Devamlı Köyaltı Yerleşmeleri: Yıl boyunca yerleşim devam eder.
• Geçici Köyaltı Yerleşmeleri: Mevsimlik olarak yerleşilen yerlerdir.

🏡 Devamlı Köyaltı Yerleşmeleri:

Yerleşme Türü	Açıklama	Yaygın Olduğu Bölgeler
Mahalle	Belirli bir yerleşim birimine bağlıdır.	Akdeniz, Marmara, Orta Karadeniz, Batı Anadolu
Çiftlik	Tarım ve hayvancılıkla geçim sağlanır.	İç Anadolu, Ege, Marmara
Mezra	Tarım ve hayvancılık için kullanılan küçük yerleşmelerdir.	Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Doğu Anadolu
Divan	Birkaç köyün ortaklaşa kullandığı yerlerdir.	Bolu, Samsun

🏕️ Geçici Köyaltı Yerleşmeleri:

Yerleşme Türü	Açıklama	Yaygın Olduğu Bölgeler
Yayla	Hayvancılık amacıyla yazın kullanılan yerlerdir.	Akdeniz, Karadeniz
Kom	Hayvancılık yapılan mevsimlik yerlerdir.	Doğu Anadolu
Oba	Göçebe hayvancılık yapanlar için kullanılır.	Akdeniz Bölgesi
Ağıl	Hayvan barınağı olarak kullanılır.	Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Doğu Anadolu
Dam	Tarımsal üretim yapılan küçük birimlerdir.	Ege
Dalyan	Balıkçılıkla ilgili yerleşmelerdir.	Ege ve Akdeniz kıyıları

🔹 Kır Yerleşmelerinin Özellikleri:

• Tarım ve hayvancılık ekonomisinin ağırlıkta olması.
• Sosyal ve ekonomik hizmetlerin sınırlı olması.
• Akrabalık ilişkilerinin güçlü olması.
• Kültürel yapının geleneksel özellikler göstermesi.
• Fiziki coğrafyanın (iklim, yer şekilleri, su kaynakları) etkisiyle şekillenen yerleşme tipleri.

📚 KPSS İçin Önemli Notlar:

• Yayla Turizmi: Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde yaylacılık faaliyetleri oldukça yaygındır.
• Mezra ve Ağıl: Doğu Anadolu’da hayvancılık faaliyetleri nedeniyle yaygındır.
• Dalyan: Ege ve Akdeniz kıyılarında balıkçılık ekonomisinin göstergesidir.
• Geçici Yerleşmeler: Göçebe kültürünün izlerini taşır.