Türkiye'nin Karstik Ovaları

 

Türkiye'nin Karstik Ovaları

Karstik ovalar, kalker (kireçtaşı), jips, dolomit ve traverten gibi çözünmeye uygun kayaçların bulunduğu bölgelerde, kimyasal aşındırma sonucu oluşan çöküntü alanlarıdır. Bu ovalar, yer altı ve yer üstü sularının etkisiyle şekillenir ve genellikle düdenler, obruklar, mağaralar gibi karstik şekillerle birlikte bulunur. Türkiye, karstik araziler bakımından zengin bir ülkedir ve karstik ovalar genellikle Akdeniz Bölgesi'nde yaygındır.

Karstik Ovaların Oluşumu:

• Kimyasal Çözünme: Kireçtaşı ve jips gibi kolay çözünebilen kayaçlar suyla temas ettiğinde kimyasal çözünme gerçekleşir.
• Çökme ve Birikim: Çözünme sonucu yüzeyde obruklar ve mağaralar oluşur, bu çöküntüler zamanla genişler ve ovaları meydana getirir.
• Akarsuların Etkisi: Karstik bölgelerde akarsular, suyun büyük kısmını yer altına sızdırır ve yüzeyde akış az olur.
• Kireçli Su: Yer altındaki kireçli suyun buharlaşması ve çökelmesi sonucu travertenler oluşabilir.

Karstik Ovaların Özellikleri:

• Drenaj Sistemi: Yüzey suları genellikle yer altına sızar.
• Toprak Verimliliği: İnce ve taşlı toprak yapısına sahiptir. Tarımsal verimlilik düşüktür.
• Bitki Örtüsü: Genellikle maki ve çalı türleri görülür.
• Ekonomik Kullanım: Hayvancılık ve sınırlı tarım faaliyetleri yapılır.
• Mağara ve Obruklar: Karstik ovalar, mağaralar ve obruklar gibi yer şekilleriyle ünlüdür.

Türkiye'deki Başlıca Karstik Ovalar ve Özellikleri:

1. Teke Platosu Ovaları (Antalya)

• Elmalı Ovası: Tarımda elma, zeytin ve üzüm yetiştirilir.
• Korkuteli Ovası: Tahıl üretimi yaygındır.
• Kestel Ovası: Küçükbaş hayvancılık yaygındır.

2. Taşeli Platosu Ovaları (Mersin, Karaman)

• Mut Ovası: Zeytin, meyve ve sebze üretimi vardır.
• Gülnar Ovası: Tarım alanı sınırlıdır, hayvancılık yapılır.
• Erdemli Ovası: Küçük alanlarda tarım yapılır, yazlık konutlar yaygındır.

3. Muğla Karstik Ovaları

• Muğla Ovası: Akarsu yataklarının genişlemesiyle oluşan bir karstik ovadır.
• Yatağan Ovası: Linyit yatakları ve tarım alanları bulunur.
• Milas Ovası: Zeytin, tütün ve narenciye tarımı yapılır.

4. Isparta ve Burdur Ovaları

• Eğirdir Ovası: Göller Yöresi'nde yer alır, elma ve meyve tarımı yapılır.
• Burdur Ovası: Tarım ve hayvancılıkla geçim sağlanır, Burdur Gölü'ne yakındır.
• Keçiborlu Ovası: Lavanta üretimiyle ünlüdür.

5. Konya Karstik Ovaları

• Obruk Ovası: Adını çevresindeki obruklardan alır, tarım ve hayvancılık yaygındır.
• Karapınar Ovası: Türkiye'nin çölleşme riski en yüksek bölgesidir.

6. Denizli Karstik Ovaları

• Çivril Ovası: Tarım alanı geniştir, buğday ve arpa üretimi yapılır.
• Acıpayam Ovası: Tütün, buğday ve pamuk tarımıyla bilinir.

Karstik Ovaların Ekonomik Önemi:

1. Tarım ve Hayvancılık: Tarımda zeytin, buğday, üzüm ve elma üretimi yaygındır. Küçükbaş hayvancılık gelişmiştir.
2. Turizm: Mağaralar, obruklar ve travertenler turizm açısından önemlidir. Antalya'daki Damlataş Mağarası ve Burdur'daki İnsuyu Mağarası örnek verilebilir.
3. Doğal Su Kaynakları: Karstik kaynaklar, tatlı su ihtiyacını karşılar.
4. Madenler: Bazı bölgelerde linyit, kireçtaşı ve mermer çıkarılır.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• Karstik Ovalar Akdeniz Bölgesi'nde yaygındır.
• Türkiye'nin en büyük karstik ovası Elmalı Ovası'dır.
• Teke ve Taşeli platoları, karstik şekiller açısından zengindir.
• Göller Yöresi karstik oluşumlar bakımından önemlidir.
• Obruklar ve mağaralar karstik alanların belirgin özellikleridir.