Türkiye'nin Kuzey Yarımkürede ve Yengeç Dönencesi'nin Dışında Yer Almasının Sonuçları

 

Türkiye'nin Kuzey Yarımkürede ve Yengeç Dönencesi'nin Dışında Yer Almasının Sonuçları

Türkiye'nin Coğrafi Konumu:

• Türkiye, 36° - 42° Kuzey enlemleri ve 26° - 45° Doğu boylamları arasında yer alır.
• Kuzey Yarımküre'nin orta kuşağında yer aldığı için iklim, bitki örtüsü ve diğer coğrafi özellikler bu konuma göre şekillenir.
• Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer aldığı için güneş ışınlarını dik açıyla almaz.

Türkiye’nin Kuzey Yarımkürede Yer Almasının Sonuçları:

Türkiye'nin kuzey yarımkürede bulunmasının belirgin etkileri vardır:

1. Bakı Yönü:

• Türkiye'de bakı yönü güney olup, dağların güney yamaçları daha fazla güneş alır.
• Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi ve ormanların gelişimi bu durumdan etkilenir.
• Yerleşim alanları genellikle güney yamaçlara kurulmuştur.

2. Sıcaklık ve Rüzgarlar:

• Güneyden esen rüzgarlar (Lodos, Kıble) sıcaklık artırıcıdır.
• Kuzeyden esen rüzgarlar (Karayel, Yıldız) sıcaklığı düşürür.
• Türkiye'nin kuzeyinde Karadeniz iklimi, güneyinde Akdeniz iklimi görülür.

3. Güneş Işınlarının Geliş Açısı:

• Türkiye, güneş ışınlarını dik açıyla almaz. Bu nedenle gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz.
• En büyük açıyla 21 Haziran'da (yaz gündönümü) güneş ışınlarını alır.
• En küçük açıyla 21 Aralık'ta (kış gündönümü) güneş ışınlarını alır.

4. Gölge Yönü:

• Türkiye'de gölge yönü daima kuzeye düşer.
• Öğle vakitlerinde gölgeler kuzeye doğru düşer ve yazın gölge boyu daha kısa, kışın daha uzundur.

5. Mevsimlerin Yaşanması:

• Türkiye'de dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
• İlkbahar ve sonbahar ekinokslarında gece-gündüz süreleri eşittir.
• Yaz gündönümünde gündüzler en uzun, kış gündönümünde ise en kısadır.

6. Kalıcı Kar Sınırı:

• Kalıcı kar sınırı, Türkiye'de kuzeye gidildikçe alçalır.
• Güneyde yüksek dağların zirvelerinde kalıcı kar görülürken, kuzeyde daha düşük rakımlarda kar kalıcı olabilir.

Yengeç Dönencesi'nin Dışında Yer Almasının Sonuçları:

Türkiye'nin Yengeç Dönencesi'nin dışında bulunması da bazı önemli sonuçlar doğurur:

1. Güneş Işınlarının Dik Gelmemesi:

• Türkiye'ye güneş ışınları dik açıyla gelmez; bu nedenle gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz.
• Tarımda yetişen ürünler, özellikle güneşlenme süresine göre belirlenir.

2. Tropikal İklim Etkilerinden Uzaklık:

• Türkiye, tropikal iklimin etkisinden uzaktır. Bu nedenle yıl boyunca sıcaklıklar tropikal kuşaktaki gibi yüksek olmaz.
• Bitki örtüsü ve tarım ürünleri, orta kuşağa özgü özellikler gösterir.

3. Gölge Yönü ve Boyu:

• Gölge yönü her zaman kuzeye düşer.
• Gölge boyu yıl boyunca değişkenlik gösterir, ancak sıfır olmaz.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• Sıcaklık ve iklim çeşitliliği: Türkiye'de sıcaklık farkları güneyden kuzeye gidildikçe belirginleşir.
• İklim çeşitliliği: Karadeniz, Akdeniz ve Karasal iklim Türkiye’de görülür ve bu durum tarım ve hayvancılığı doğrudan etkiler.
• Gölge boyu soruları: Türkiye'nin kuzey yarımkürede yer aldığını ve gölge boyunun hiçbir zaman sıfır olmadığını bilmek önemlidir.