Türkiye'nin UNESCO Dünya Miras Listesi ve Özellikleri

 

Türkiye'nin UNESCO Dünya Miras Listesi ve Özellikleri

UNESCO Dünya Mirası Nedir?

• UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından belirlenen ve dünya kültürel mirasını koruma amacıyla oluşturulan listedir.
• Bu liste, kültürel, doğal veya karma miraslar olarak sınıflandırılır.
• Türkiye, zengin tarihî geçmişi ve doğal güzellikleri sayesinde bu listede önemli bir yere sahiptir.

Dünya Miras Listesi'ndeki Türkiye'nin Eserleri:

1. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) - 1985

• Anadolu Selçuklu dönemi mimarisiyle dikkat çeker.
• Taç kapısındaki taş işçiliği, İslam sanatının en iyi örneklerindendir.

2. İstanbul'un Tarihi Alanları (İstanbul) - 1985

• Ayasofya, Sultanahmet Camii, Topkapı Sarayı gibi yapıları kapsar.
• Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinin kültürel zenginliklerini barındırır.

3. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir)

• Peri bacaları, yer altı şehirleri ve kaya oyma kiliseleri ile ünlüdür.
• Hristiyanlık tarihinin erken dönemlerine tanıklık eder.

4. Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) - 1986

• Hitit İmparatorluğu'nun başkenti olup yazıtlar, surlar ve tapınaklarıyla ünlüdür.
• Çivi yazılı tabletler önemli bir kültürel mirastır.

5. Nemrut Dağı (Adıyaman) - 1987

• Kommagene Krallığı'nın kutsal alanıdır.
• Devasa heykelleri ve tümülüs mezarı ile ünlüdür.

6. Hierapolis-Pamukkale (Denizli) - 1988

• Pamukkale travertenleri doğal güzelliğiyle, Hierapolis Antik Kenti ise tarihî zenginliğiyle dikkat çeker.
• Roma dönemine ait hamam, tiyatro ve nekropol bulunmaktadır.

7. Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) - 1988

• Likya uygarlığına ait iki önemli antik kenttir.
• Likya diliyle yazılmış kitabeler bulunmaktadır.

8. Safranbolu Şehri (Karabük) - 1994

• Osmanlı dönemi sivil mimarisinin nadir örneklerindendir.
• Ahşap konaklar, çarşılar ve hanlarla dikkat çeker.

9. Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) - 1998

• Troya Savaşı'nın yaşandığı bölgedir.
• Homeros'un İlyada Destanı'na konu olmuştur.

10. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) - 2011

• Mimar Sinan’ın "ustalık eseri" olarak kabul edilir.
• Külliye, cami, medrese ve arasta gibi yapıları içerir.

11. Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) - 2012

• Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biridir.
• Tarım ve yerleşik yaşamın ilk izlerini barındırır.

12. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu (Bursa) - 2014

• Osmanlı'nın ilk başkenti olarak bilinir.
• Camiler, türbeler ve geleneksel Osmanlı evleriyle dikkat çeker.

13. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) - 2014

• Pergamon Antik Kenti, antik dönemin önemli bilim ve kültür merkezidir.
• İlk Asklepion (sağlık merkezi) buradadır.

14. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) - 2015

• Sur içi tarihi dokusu ve bereketli Hevsel Bahçeleri ile dikkat çeker.
• Tarihi surlar, Roma ve Osmanlı dönemi izlerini taşır.

15. Efes (İzmir) - 2015

• Antik çağın en önemli ticaret merkezlerindendir.
• Artemis Tapınağı ve Celsus Kütüphanesi gibi yapılarıyla ünlüdür.

16. Ani Arkeolojik Alanı (Kars) - 2016

• Ortaçağ'ın "1001 Kilise Şehri" olarak bilinir.
• Ermeni mimarisi ve İpek Yolu üzerindeki konumuyla dikkat çeker.

17. Aphrodisias (Aydın) - 2017

• Afrodit Tapınağı ve antik stadyumu ile ünlüdür.
• Mermer heykeltıraşlık sanatının merkezidir.

18. Göbekli Tepe (Şanlıurfa) - 2018

• Dünyanın en eski tapınağı olarak bilinir.
• Taş devrinden kalma sembolik yapılar içerir.

19. Arslantepe Höyüğü (Malatya) - 2021

• Dünyanın en eski devlet yönetim merkezi olarak kabul edilir.
• Kerpiç sarayı, tapınaklar ve çivi yazılı tabletler bulunur.

20. Gordion (Ankara) - 2023

• Frigya Krallığı'nın başkentidir.
• Midas'ın mezarı ve antik şehir kalıntıları ile ünlüdür.

21. Anadolu’nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri - 2023

• Konya Eşrefoğlu Camii, Kastamonu Mahmut Bey Camii gibi eserler içerir.
• Ahşap işçiliğinin nadide örneklerindendir.

KPSS İçin Önemli Notlar:

• İlk Dünya Mirası: Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (1985)
• Son Eklenen: Anadolu’nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri (2023)
• Doğal ve Kültürel Miras: Pamukkale-Hierapolis, Kapadokya-Göreme
• İlk Neolitik Yerleşim: Çatalhöyük (Konya)