Yargı ve Yargı Bağımsızlığı
Yargı ve Yargı Bağımsızlığı
Yargı, devletin yasama ve yürütme ile birlikte üç temel erkinden biridir ve bağımsızlığı, hukuk devleti ilkesinin en önemli unsurlarındandır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda yargı bağımsızlığı ve hakimlik-savcılık teminatı net bir şekilde düzenlenmiştir.
1. Mahkemelerin Bağımsızlığı
Mahkemelerin bağımsızlığı, yargı yetkisinin tarafsız ve adil bir şekilde kullanılmasını sağlar. Mahkemelerin bağımsızlığına yönelik düzenlemeler şunlardır:
- Hakimlerin Bağımsızlığı: Hakimler, görevlerinde bağımsız olup, Anayasa, kanunlar ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre karar verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi;
- Hakimlere emir veya talimat veremez.
- Genelge gönderemez, tavsiye veya telkinde bulunamaz.
- Yargı Yetkisi: Görülmekte olan bir dava hakkında,
- Yasama Meclisi’nde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz.
- Görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.
- Mahkeme Kararlarına Uyma Zorunluluğu:
- Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır.
- Hiçbir organ, mahkeme kararlarını değiştiremez veya uygulamasını geciktiremez.
2. Hakimlik ve Savcılık Teminatı
Hakimlik ve savcılık teminatı, hakimlerin ve savcıların bağımsız ve tarafsız kararlar alabilmesi için getirilmiş güvencelerdir:
- Görevden Alma ve Emeklilik:
- Hakimler ve savcılar azledilemez.
- Kendileri istemedikçe Anayasa’da belirlenen yaştan önce emekliye ayrılamazlar.
- Bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması halinde bile, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun bırakılamazlar.
- İstisnai Durumlar:
- Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan hüküm giyenler,
- Görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar,
- Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında kanundaki istisnalar uygulanır.
Yargı Bağımsızlığının Önemi
- Adaletin sağlanması: Bağımsız yargı, adaletin tarafsız ve etkin bir şekilde sağlanması için gereklidir.
- Hukukun üstünlüğü: Hukuk devleti ilkesinin temel taşlarından biridir.
- Temel hakların korunması: Bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin güvencesidir.
- Güçler ayrılığı: Yargının bağımsızlığı, yasama ve yürütme ile arasındaki dengeyi sağlar.
KPSS İçin Önemli Noktalar
- Hiçbir organ, hakimlere emir veya talimat veremez.
- Yasama ve yürütme organları, mahkeme kararlarına uymak zorundadır.
- Hakimler ve savcılar, kanunda belirtilen istisnalar dışında görevden alınamaz.
- Hakimler, vicdani kanaatlerine göre karar verirler.
- Mahkemelerin bağımsızlığı, hukuk devletinin temel şartıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder