Kpss Ders Notları

  21 Aralık’ta Türkiye 21 Aralık , Kuzey Yarımküre'de Kış Gün Dönümü (Winter Solstice) olarak adlandırılır ve bu tarih, Türkiye'nin coğrafi konumuna bağlı olarak bazı önemli sonuçlar doğurur. KPSS kapsamında bu konunun detaylı olarak anlaşılması, sınavda avantaj sağlar. 1. Kış Mevsimi Başlar: 21 Aralık , Türkiye için kış mevsiminin başlangıcıdır. Bu tarihten itibaren sıcaklıklar düşmeye başlar, kış koşulları belirginleşir. Kar yağışları ve soğuk hava dalgaları, Türkiye'nin kuzey bölgelerinde daha yoğun hissedilir. 2. Güneş Işınlarını En Küçük Açıyla Alır: Türkiye , 21 Aralık’ta güneş ışınlarını yıl boyunca aldığı en küçük açıyla alır. Güneşin geliş açısı küçüldükçe sıcaklık azalır. Güney bölgelerinde güneş ışınları daha dik açıyla gelirken, kuzeyde bu açı daha küçüktür. 3. En Uzun Gece Yaşanır: 21 Aralık’ta Türkiye genelinde yılın en uzun gecesi yaşanır. Kuzeye gidildikçe gece süresi uzar, gündüz süresi kısalır. Sinop , Türkiye'nin en kuzey noktas...

  21 Haziran'da Türkiye 21 Haziran , Kuzey Yarımküre'de Yaz Gün Dönümü (Summer Solstice) olarak bilinir. Bu tarih, Türkiye'nin konumu nedeniyle bazı özel astronomik ve iklimsel durumların yaşanmasına neden olur. KPSS kapsamında bu konunun detaylı olarak anlaşılması önemlidir. 1. Yaz Mevsimi Başlar: 21 Haziran , Kuzey Yarımküre'de yaz mevsiminin başlangıcıdır. Türkiye'de yaz mevsimi resmen bu tarihle başlar ve sıcaklıklar artış gösterir. Güneyden kuzeye gidildikçe yaz mevsiminin başlangıcıyla sıcaklık değişimleri farklılık gösterir. 2. Güneş Işınları En Büyük Açıyla Gelir: Türkiye, 21 Haziran'da güneş ışınlarını yıl içinde en büyük açıyla alır. Güney kıyılarında bu açı en yüksektir; Hatay, Antalya gibi yerler daha dik açılarla ışın alır. Kuzeye gidildikçe bu açı küçülür, Sinop gibi kuzey bölgelerde ışınlar daha eğik gelir. 3. En Uzun Gündüz Yaşanır: 21 Haziran'da Türkiye genelinde yılın en uzun gündüzü yaşanır. Güneyden kuzeye gidildikçe...

  Türkiye'nin Orta Kuşakta Yer Almasının Sonuçları Türkiye, 36° - 42° Kuzey enlemleri arasında yer alarak Orta Kuşak olarak adlandırılan coğrafi bölgenin parçasıdır. Bu konum, ülkenin iklim özellikleri, doğal bitki örtüsü ve tarımsal faaliyetler üzerinde doğrudan etkili olur. Orta Kuşakta Yer Almanın Genel Sonuçları: Türkiye'nin Orta Kuşak'ta yer alması, coğrafi ve iklimsel birçok sonucu beraberinde getirir: 1. Batı Rüzgarlarının Etkisi Altındadır: Orta Kuşak, Batı Rüzgarları'nın etkisi altındadır. Batı Rüzgarları, Türkiye'ye genellikle ılıman ve yağışlı hava taşır. Kış aylarında özellikle Akdeniz üzerinden gelen nemli hava kütleleri yağış bırakır. Batı Rüzgarları, Türkiye'de cephe yağışlarının oluşmasında etkilidir. 2. Dört Mevsim Belirgin Olarak Yaşanır: Türkiye'de ilkbahar , yaz , sonbahar ve kış mevsimleri belirgin olarak yaşanır. Her mevsim farklı iklim özelliklerine sahiptir ve tarımsal faaliyetlerde belirleyici rol oynar. Mevsim ...

  Türkiye'nin Kuzey Yarımkürede ve Yengeç Dönencesi'nin Dışında Yer Almasının Sonuçları Türkiye'nin Coğrafi Konumu: Türkiye, 36° - 42° Kuzey enlemleri ve 26° - 45° Doğu boylamları arasında yer alır. Kuzey Yarımküre'nin orta kuşağında yer aldığı için iklim, bitki örtüsü ve diğer coğrafi özellikler bu konuma göre şekillenir. Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer aldığı için güneş ışınlarını dik açıyla almaz. Türkiye’nin Kuzey Yarımkürede Yer Almasının Sonuçları: Türkiye'nin kuzey yarımkürede bulunmasının belirgin etkileri vardır: 1. Bakı Yönü: Türkiye'de bakı yönü güney olup, dağların güney yamaçları daha fazla güneş alır. Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi ve ormanların gelişimi bu durumdan etkilenir. Yerleşim alanları genellikle güney yamaçlara kurulmuştur. 2. Sıcaklık ve Rüzgarlar: Güneyden esen rüzgarlar (Lodos, Kıble) sıcaklık artırıcıdır. Kuzeyden esen rüzgarlar (Karayel, Yıldız) sıcaklığı düşürür. Türkiye'nin kuzeyinde Karaden...

  Aynı Enlem ve Aynı Boylam Üzerindeki Yerlerde Yaşanan Ortak Özellikler: I. Enlem ve Boylam Nedir? Enlem: Ekvator'a paralel olarak uzanan hayali dairelerdir. Kuzey ve Güney olmak üzere ikiye ayrılır. Boylam: Greenwich'ten (0°) geçen meridyene göre doğu ve batı olarak belirlenen çizgilerdir. Bu temel bilgiler doğrultusunda aynı enlem ve boylam üzerinde yer alan bölgelerde ortak özellikler bulunur. KPSS ve genel coğrafya bilgisinde bu ortaklıklar önemlidir. Aynı Enlem Üzerindeki Yerlerde Ortak Özellikler: Aynı enlemde yer alan noktalar, Dünya'nın merkezine olan uzaklıkları bakımından eşittir. Bu nedenle aşağıdaki özellikler aynıdır: 1. Gölge Boyu ve Yönü: Aynı enlem üzerindeki yerlerde belirli bir anda gölge boyu aynıdır. Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak gölge boyu değişir ancak aynı anda aynı enlemde olan yerlerde eşittir. 2. Yer Çekimi Kuvveti: Aynı enlemde bulunan yerlerin Dünya'nın merkezine olan uzaklıkları aynıdır. Bu nedenle yer çeki...

  Türkiye’de Enleme Bağlı Olarak Güneyden Kuzeye Doğru Gidildikçe Yaşanan Değişimler Giriş: Türkiye, 36°-42° kuzey paralelleri arasında yer alır. Bu genişlik, enlem etkisiyle güneyden kuzeye gidildikçe birçok coğrafi ve iklimsel değişikliğe sebep olur. Enlem etkisi, Güneş ışınlarının düşme açısını, sıcaklığı, gölge boylarını ve daha pek çok özelliği doğrudan etkiler. I. Enlem Nedir? Enlemler, Ekvator’a paralel olarak çizilen hayali dairelerdir. 0° Ekvator , 90° Kuzey Kutbu ve 90° Güney Kutbu olmak üzere numaralandırılır. Türkiye, Orta Kuşak’ta yer aldığı için enlem etkileri belirgin şekilde hissedilir. II. Türkiye’de Güneyden Kuzeye Doğru Gidildikçe Yaşanan Değişimler: 1. Güneş Işınlarının Düşme Açısı Küçülür: Güneye göre kuzeyde güneş ışınları daha eğik açıyla gelir. Güneşlenme süresi azalır, sıcaklıklar düşer. Gölge boyları uzar. 2. Sıcaklık Ortalamaları Azalır: Sıcaklık değerleri güneyden kuzeye gidildikçe azalır. Güneyde Akdeniz iklimi hâkimken, kuzeyde K...

  Meridyenler ve Özellikleri Giriş: Meridyenler, Dünya'nın kuzey ve güney kutupları arasında uzanan hayali dikey çizgilerdir. Coğrafyada yer belirleme, zaman dilimlerinin hesaplanması ve saat farklarının belirlenmesinde kritik bir rol oynarlar. I. Meridyen Nedir? Meridyenler, Greenwich Gözlemevi’nden (İngiltere) geçen 0° başlangıç meridyeni esas alınarak çizilen dikey hatlardır. Dünyanın doğu ve batı yarım kürelerini ayırmada önemli bir role sahiptirler. Başlangıç meridyeni olan Greenwich meridyeni, aynı zamanda 0° meridyeni olarak bilinir. Meridyenlerin belirlenmesinde temel alınan birim açı sistemidir. Meridyenler, boylam olarak da adlandırılır. II. Meridyenlerin Özellikleri: 1. Sayısı ve Dağılımı: Dünya üzerinde toplam 360 meridyen yayı bulunur. 180 tanesi Doğu Yarımküre’de 180 tanesi Batı Yarımküre’de 0° başlangıç meridyeninden doğuya doğru 180°, batıya doğru 180° olacak şekilde numaralandırılır. 2. Uzaklık ve Aralık: İki ardışık meridyen arasındaki...

  Paraleller ve Özellikleri Giriş: Paraleller, coğrafyada yeryüzünü tanımak, konum belirlemek ve haritalar üzerinde yer tespiti yapmak için kullanılan temel kavramlardan biridir. Dünya üzerinde yatay olarak uzanan bu hayali çizgiler, çeşitli özellikleriyle konum belirlemede kritik rol oynar. I. Paralel Nedir? Paraleller, Dünya üzerindeki Ekvator'a paralel olarak çizilmiş hayali dairelerdir. Enlemler olarak da adlandırılan bu daireler, yerkürenin coğrafi konumunu belirlemekte kullanılır. Başlangıç paraleli Ekvator 'dur. Paralellerin belirlenmesinde temel alınan açı sistemidir. Paralel daireleri, yerel saat farklarının belirlenmesinde kullanılmaz; bu işlev boylamlara aittir. II. Paralellerin Özellikleri: 1. Sayısı ve Dağılımı: Dünya üzerinde toplam 180 paralel vardır. 90 tanesi Kuzey Yarımküre’de 90 tanesi Güney Yarımküre’de Ekvator , 0° paralelidir ve başlangıç paraleli olarak kabul edilir. Kutuplarda paraleller nokta halini alır ve son bulur. 2. Uzaklık:...

  Atatürk İnkılapları Giriş: Atatürk İnkılapları, Türkiye Cumhuriyeti'nin modernleşme yolunda gerçekleştirdiği köklü değişikliklerdir. Bu inkılaplar, toplumu çağdaş, laik, demokratik ve ilerlemeci bir yapıya kavuşturmayı hedeflemiştir. KPSS için önemli olan bu inkılaplar; siyasi, hukuki, eğitim-kültür, toplumsal ve ekonomik alanlarda yapılmıştır. I. Siyasi Alanda Yapılan İnkılaplar: Bu inkılaplar, devletin yönetim biçimini ve siyasi yapısını köklü bir şekilde değiştirmiştir. 1. Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922): Osmanlı Devleti'nin resmi olarak sona erdiğini ifade eder. İstanbul Hükümeti'nin TBMM'ye karşı olan otoritesi sona ermiştir. Milli egemenlik anlayışına geçilmiştir. 2. Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923): Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu kabul edilmiştir. Cumhurbaşkanı seçilen ilk kişi Mustafa Kemal Atatürk olmuştur. Kabine sistemi ve çok partili hayata geçiş denemeleri yapılmıştır. 3. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924): ...

  Atatürk İlkeleri Giriş: Atatürk İlkeleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini oluşturan, devletin modernleşme ve çağdaşlaşma yolunda attığı önemli adımları belirleyen ilkelerdir. Bu ilkeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlık mücadelesinin ardından yeni bir ulus-devlet anlayışının kurulmasını sağlamak amacıyla belirlenmiştir. 1. Cumhuriyetçilik Tanım: Halkın egemenliğini esas alan yönetim biçimidir. Monarşi ve oligarşi gibi yönetim biçimlerine karşıdır. Özellikleri: Demokrasiye dayanır ve halk iradesini esas alır. Seçme ve seçilme hakkı tanır. Milletin egemenliği temel alınır. Cumhuriyetçilik Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar: TBMM'nin açılması (23 Nisan 1920) Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922) Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923) Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924) Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi (1930-1934) 1921 ve 1924 Anayasalarının kabul edilmesi Çok partili hayata geçiş denemeleri 2. Laiklik Tanım: Din ve devlet işlerinin birbiri...

  Hatay Sorunu (1921-1939) Arka Plan: I. Dünya Savaşı 'ndan sonra Osmanlı Devleti'nden ayrılan Hatay (İskenderun Sancağı), Fransa’nın manda yönetimindeki Suriye’ye bırakılmıştır. 1921 Ankara Antlaşması ile Hatay, Fransa mandasında kalmış ancak Türk kültür ve kimliği korunmuştur. Fransa, 1936 yılında Suriye üzerindeki manda yönetimini kaldırınca, Hatay’ın durumu belirsiz hale gelmiştir. Türkiye, Hatay halkının kendi kaderini tayin etmesini savunarak duruma müdahale etmiştir. Hatay Sorununun Gelişimi: Fransa'nın Suriye Mandasını Kaldırması (1936): Fransa, Suriye'deki manda yönetimini kaldırınca Hatay'ın durumu belirsiz hale geldi. Türkiye, Hatay’ın geleceği hakkında söz sahibi olduğunu belirterek Milletler Cemiyeti'ne başvurdu. Milletler Cemiyeti'nin Müdahalesi: Milletler Cemiyeti, bölgeyi araştırmak üzere General Sandler'i görevlendirdi. General Sandler'in raporu , Hatay halkının çoğunluğunun Türk olduğunu ortaya koydu. Bun...

  Balkan Antantı (1934) Arka Plan: I. Dünya Savaşı'ndan sonra Balkanlarda sınır değişiklikleri yaşanmış, ülkeler arasında güvensizlikler oluşmuştur. İtalya’nın yayılmacı politikaları ve Bulgaristan’ın revizyonist (sınır değişikliklerini savunan) tutumu, Balkan ülkelerini bir araya getirmiştir. Türkiye, Lozan Antlaşması'ndan sonra barışçıl dış politikasını sürdürerek bölgesel iş birliğine önem vermiştir. Balkan Antantı'nın Kurulması: 9 Şubat 1934'te Atina'da imzalanmıştır. Antlaşmaya katılan ülkeler: Türkiye Yunanistan Yugoslavya Romanya Bulgaristan sınır revizyonu isteği nedeniyle pakt dışında kalmıştır. Arnavutluk , İtalya'nın etkisi altında olduğu için katılmamıştır. Balkan Antantı'nın Maddeleri ve Amaçları: Üye ülkeler sınırlarını karşılıklı olarak güvence altına almışlardır . Balkanlar’da barışı korumak ve sınırları güvence altına almak amaçlanmıştır. Üye ülkeler, birbirlerine karşı yapılacak saldırılara karşı birlikte hareke...

  Montrö Boğazlar Sözleşmesi Arka Plan: Lozan Antlaşması'nda Boğazlar, uluslararası bir komisyon tarafından yönetilmiş, Türkiye'nin Boğazlar üzerinde tam egemenliği olmamıştır. 1930'lu yıllarda dünya siyasetinde yaşanan gelişmeler ve artan savaş tehlikeleri, Türkiye'nin güvenlik endişelerini artırmıştır. Almanya ve İtalya’nın yayılmacı politikaları ve II. Dünya Savaşı 'nın yaklaşması Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki kontrolünü yeniden gündeme getirmiştir. Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Süreci: 1936'da , Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne başvurarak Lozan'da belirlenen Boğazlar rejiminin değiştirilmesini talep etti. Türkiye, Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayan devletlere nota verdi ve Boğazların güvenliği için uluslararası bir konferans düzenlenmesini istedi. İngiltere ve Sovyetler Birliği'nin desteğiyle Montrö'de bir konferans düzenlendi. 20 Temmuz 1936'da Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Montrö Boğazlar Sözleşmesi...

  Milletler Cemiyetine Giriş Milletler Cemiyetinin Kuruluşu: Milletler Cemiyeti , I. Dünya Savaşı'ndan sonra Versay Antlaşması ile 10 Ocak 1920'de kurulmuştur. Kuruluş amacı, uluslararası barışı korumak ve devletler arası iş birliğini sağlamaktır. Türkiye, Lozan Antlaşması 'ndan sonra uluslararası platformlarda saygınlık kazanmaya başlamıştır. Türkiye'nin Cemiyete Katılma Süreci: Türkiye, ilk etapta Cemiyet'e katılma konusunda temkinli davranmıştır. Cemiyetin, Musul Sorunu gibi bazı meselelerde Türkiye aleyhine kararlar alması, katılımı geciktiren faktörlerden biridir. Ancak 1930'lu yıllarda dünya siyasetinde artan gerginlikler ve Türkiye'nin dış politikada daha aktif olma isteği, Cemiyet'e katılımını hızlandırmıştır. Milletler Cemiyetine Katılım: İspanya , Türkiye'nin Cemiyet'e üyeliğini önermiştir. Türkiye'nin barışçıl politikaları ve uluslararası platformlarda güven kazanması sonucunda bu öneri kabul edilmiştir. 18 Temm...

  Patrikhane Sorunu Patrikhane'nin Tarihi ve Önemi: İstanbul Fener Rum Patrikhanesi , Ortodoks Hristiyanların dini merkezi olarak kabul edilir. Osmanlı Devleti döneminde Patrikhane, Ortodoks tebaa üzerinde dini otoriteye sahipti ve birçok imtiyaza sahipti. Osmanlı'nın son döneminde Patrikhane, Megali İdea (Büyük Yunanistan) ideolojisi doğrultusunda faaliyetler göstererek siyasi bir güç olarak rol almıştır. Lozan Barış Antlaşması ve Patrikhane: Lozan Barış Konferansı sırasında Yunanistan, Fener Rum Patrikhanesi'nin İstanbul'da kalmasını ve siyasi yetkilere sahip olmasını talep etti. Türkiye, Patrikhane'nin siyasi bir kurum olmaması gerektiğini savundu ve konunun içişleri meselesi olduğunu belirtti. Patrikhane'nin İstanbul'da kalmasına izin verildi, ancak siyasi ve idari yetkileri kaldırıldı . Patrikhanenin sadece dini bir kurum olarak kalması ve Türk kanunlarına tabi olması kararlaştırıldı. Patrikhane'nin Yetkileri ve Sınırlamaları: Patr...

  Dış Borçlar Sorunu Osmanlı Devleti'nin Borçlarının Kökeni: Osmanlı Devleti , ekonomik sıkıntılar ve savaşlar nedeniyle 1854 Kırım Savaşı sırasında ilk kez dış borç almıştır. Zamanla artan ekonomik krizler, devletin borçlarını artırmış ve Duyun-u Umumiye İdaresi kurulmuştur. Duyun-u Umumiye , Osmanlı’nın dış borçlarının ödenmesi amacıyla devlet gelirlerinin bir kısmını kontrol eden uluslararası bir kurum haline gelmiştir. Lozan Konferansı ve Dış Borçlar: Lozan Barış Antlaşması (1923) sırasında Osmanlı Devleti'nin borçları gündeme gelmiştir. Türkiye, Osmanlı Devleti'nin yasal devamcısı olarak borçların sorumluluğunu üstlenmiştir. Ancak, bu borçların Adil bir şekilde paylaştırılması gerektiğini savunmuştur. Osmanlı'dan ayrılan devletler (Irak, Suriye, Lübnan, Mısır, Bulgaristan, Yunanistan, vb.) borçların bir kısmını ödemeyi kabul etmişlerdir. Atatürk ve İzmir İktisat Kongresi (1923): Atatürk , Lozan'da borçların görüşüldüğü dönemde İzmir İktisat K...

  Nüfus Mübadelesi Sorunu Nüfus Mübadelesinin Kökeni: Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) çerçevesinde Türkiye ve Yunanistan arasında, karşılıklı olarak Türk ve Rum nüfuslarının zorunlu göçü kararı alınmıştır. Mübadele kararı, Batı Trakya'daki Türkler ve İstanbul'daki Rumlar hariç tutulmak kaydıyla uygulanmıştır. Bu süreç, iki ülke arasındaki tarihsel ve sosyal gerginlikler nedeniyle karmaşık hale gelmiştir. Yunanistan'ın Talepleri: İstanbul'daki Rumlar: Yunanistan, İstanbul'da daha fazla Rum'un kalmasını talep etti. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan önce geçici olarak İstanbul'a gelen Rumları mübadele kapsamı dışında tutmak istedi. Batı Trakya Türkleri: Yunanistan, Batı Trakya'daki Türklerin bölgeye Balkan Savaşları sırasında geldiğini iddia ederek onların da mübadeleye dahil edilmesini istedi. Türkiye'nin Tutumu: Yunanistan’ın taleplerine karşı çıkmıştır. Lozan'da belirlenen şartların uygulanmasını savunmu...

  Yabancı Okullar Sorunu Sorunun Kökeni: Osmanlı Devleti döneminde, özellikle kapitülasyonlar nedeniyle yabancı devletler eğitim alanında ayrıcalıklar kazanmıştı. Bu okullar, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde misyonerlik faaliyetleriyle de dikkat çekmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra, eğitimdeki bağımsızlık ve milli egemenlik anlayışı nedeniyle yabancı okulların durumu tartışma konusu olmuştur. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924): Eğitim ve öğretim birliğini sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile tüm eğitim kurumları Millî Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlanmıştır. Yabancı okulların ayrıcalıklarına son verilmiş, kontrol altına alınmaları sağlanmıştır. Yabancı Okulların Durumu: Türk Milli Eğitim sistemiyle uyum sağlamak amacıyla yabancı okullara bazı şartlar getirilmiştir: Tarih ve Coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından, Türkçe okutulması zorunlu hale getirilmiştir. Türk kültürü ve değerlerine aykırı faaliyetlerin engelle...

  Musul Sorunu (1924-1926) Musul Sorunu Nedir? Musul, I. Dünya Savaşı sonrası İngiltere'nin işgal ettiği, petrol açısından zengin ve stratejik bir bölgedir. Misak-ı Millî sınırlarına göre Türkiye’ye ait olması gerektiği düşünülmüştür. Lozan Barış Antlaşması'nda çözülememiş ve ileri bir tarihe bırakılmıştır. Sorunun Çözümü İçin Yapılan Girişimler: Haliç Konferansı (1924): İngiltere ile Türkiye arasında Musul sorununun çözümü için yapılmıştır. Türkiye'yi Ali Fethi Okyar temsil etmiştir. Ancak konferanstan bir sonuç çıkmamıştır. Milletler Cemiyeti'ne Başvuru: İngiltere, sorunu uluslararası platforma taşımıştır. Milletler Cemiyeti, Musul’un Irak’a bırakılmasını uygun görmüştür. Askerî Müdahale Planı ve Şeyh Sait İsyanı: Türkiye, askeri müdahale için hazırlık yaparken Şeyh Sait İsyanı patlak vermiştir. İsyan nedeniyle Türkiye iç sorunlarla uğraşmak zorunda kalmış ve İngiltere’nin istediği kararlar daha kolay alınmıştır. Ankara Antlaşması ...

  Menemen Olayı (Kubilay Olayı) - 1930 Nedir? Cumhuriyet rejimine yönelik ikinci büyük isyan olarak kabul edilir. 23 Aralık 1930'da İzmir'in Menemen ilçesinde meydana gelmiştir. İsyanın lideri Derviş Mehmet ve yandaşlarıdır. Olayların Gelişimi: Derviş Mehmet ve yandaşları, şeriat isteyen bir grup olarak Menemen meydanında toplandılar. Ellerindeki Yeşil Bayrak ile şeriat çağrısı yaparak halkı kışkırttılar. Olayı bastırmak için müdahalede bulunan Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay şehit edildi. İki bekçi de şehit edilmiştir. Sonuçlar: Olayın bastırılmasının ardından isyana katılanlar yargılanarak idam cezasına çarptırıldı. Mustafa Fehmi Kubilay , Cumhuriyet'in ve laikliğin şehidi olarak kabul edilir. Menemen Olayı , Cumhuriyet rejimine karşı yapılan gerici hareketlerin tehlikesini ortaya koydu. Takrir-i Sükûn Kanunu'na benzer sert önlemler alınması gerektiği anlaşıldı. Askerî ve sivil erkânın Cumhuriyet değerlerine bağlılığı bir kez daha güçlendiri...

  Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) Kuruluşu: Kuruluş Tarihi: 12 Ağustos 1930 Kurucusu: Ali Fethi Okyar Mustafa Kemal Atatürk'ün teşvikiyle çok partili hayata geçiş denemesi olarak kurulmuştur. Mustafa Kemal'in kız kardeşi Makbule Atadan da partide görev almıştır. Kuruluş Amacı: Cumhuriyet Halk Fırkası'na (CHF) alternatif olacak bir muhalefet partisi oluşturmak. Halkın demokratik tepkilerini ortaya koyabileceği, kontrollü bir muhalefet anlayışı geliştirmek. Liberal ekonomiyi ve serbest piyasa sistemini savunarak farklı ekonomik politikalar sunmak. Partinin İlkeleri: Ekonomik Görüş: Liberalizm Devletin ekonomik müdahalesini sınırlamak, özel sektörü teşvik etmek. Siyasal Görüş: Tek dereceli seçim sistemi Halkın doğrudan temsilcilerini seçmesini savunmuştur. Kadın Hakları: Kadınlara siyasal haklar tanınmasını desteklemiştir. Demokrasi: Cumhuriyet rejimine sadık kalmakla birlikte demokrasiye geçişi hızlandırmayı amaçlamıştır. Kapatılmas...

  Nasturi Ayaklanması (1924) ✔ Çıkış Yeri ve Nedeni: İngiltere'nin kışkırtmaları sonucunda Hakkâri bölgesinde çıkan bir isyandır. Bölgedeki Nasturi Hristiyan azınlığın bağımsızlık arayışları ve İngilizlerin bölgedeki etkisini artırma çabaları ayaklanmaya zemin hazırlamıştır. ✔ Sonuçları: İsyan, Türkiye Cumhuriyeti'nin askeri müdahalesiyle bastırılmıştır. Musul sorununun çözüm sürecini olumsuz etkilemiştir. Şeyh Sait Ayaklanması (1925) ✔ Çıkış Nedeni: Cumhuriyet rejimine karşı çıkan ilk büyük isyandır. Hilafetin kaldırılması , laiklik esaslı reformlar ve dini grupların mevcut rejime tepkisi temel nedenlerdir. İngiltere'nin Musul üzerindeki çıkarlarını koruma amacıyla isyana destek verdiği bilinmektedir. ✔ Sonuçları: İsyan, Ali Fethi Okyar hükümetinin istifasına neden olmuş; yerine İsmet İnönü geçmiştir. Takrir-i Sükûn Kanunu çıkarılarak isyan sert önlemlerle bastırılmıştır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası , isyanla bağlantısı olduğu gerekçesiyle k...

  Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) Kuruluşu ve Genel Özellikleri: Kuruluş Tarihi: 17 Kasım 1924 Kurucu Kadro: Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Dr. Adnan Adıvar, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy gibi Kurtuluş Savaşı'nın önemli komutanları tarafından kurulmuştur. İlk Muhalefet Partisi: Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisidir. Amacı: Hükümetin bazı politikalarına eleştiriler getirmek, çok partili hayata geçişi sağlamak ve demokrasiye katkıda bulunmak. Partinin Savunduğu İlkeler ve Politikalar: Tek Dereceli Seçim Sistemi: Halkın daha doğrudan ve demokratik bir şekilde yönetime katılmasını savunmuştur. Ekonomide Liberalizm: Devletin ekonomiye müdahalesine karşı çıkmış ve serbest piyasa ekonomisini desteklemiştir. Din ve İnanç Özgürlüğü: "Dini inançlara saygılıyız" şeklindeki söylemleriyle dikkat çekmiş, bu durum partinin laiklik karşıtı olduğu şeklinde algılanmıştır. Bireysel Özgürlükler: Daha fazla bireysel hak ve özgürlüklerin tanınmasını savunmuş...

  Cumhuriyet Halk Fırkası (Cumhuriyet Halk Partisi - CHP) Kuruluşu ve Genel Özellikleri: Kuruluş Tarihi: 9 Eylül 1923 Kurucu: Mustafa Kemal Atatürk Kurulan İlk Siyasi Partidir: Türkiye’deki ilk siyasi parti olarak kurulmuştur. İlk Adı: Halk Fırkası olarak kurulan parti, 1924’te Cumhuriyet Halk Fırkası adını almış, 1935’te ise Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) olmuştur. İlk Genel Başkanı: Mustafa Kemal Atatürk Temel Dayanağı: Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri’nin devamıdır. CHP’nin Benimsediği İlkeler: Cumhuriyet Halk Fırkası, Atatürk İlkeleri doğrultusunda kurulmuş ve tüm ilkeleri savunmuştur: Cumhuriyetçilik Halkçılık Milliyetçilik Devletçilik (Ekonomide devletin öncülüğünü savunmuştur.) Laiklik Devrimcilik Bir dönem Parti Programında yer alan ancak sonradan kaldırılan iki ilke: Köycülük Liberalizm (Serbest Ekonomi Politikaları) CHP’nin Tarihindeki Önemli Gelişmeler: İlk Kurultayı: Sivas Kongresi kabul edilir. En Uzun Süre İktidard...

  II. TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) II. TBMM'nin Özellikleri: Açılış Tarihi: 11 Ağustos 1923'te açılmıştır. Lozan Barış Antlaşması: II. TBMM'nin onayladığı en önemli uluslararası antlaşmadır. Lozan'ın onaylanmasıyla birlikte Osmanlı Devleti resmen sona ermiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası tanınırlığı sağlanmıştır . İnkılapçı Bir Meclistir: Cumhuriyetin ilanı, halifeliğin kaldırılması ve devrimlerin yapılması gibi önemli inkılaplar bu dönemde gerçekleştirilmiştir. II. TBMM'nin İnkılapçı Kararları: Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923): Türkiye'nin yönetim biçimi resmen değişti. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924): Laiklik yolunda en önemli adım atılmıştır. Şer'iye ve Evkaf Vekaletlerinin Kaldırılması: Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması sağlanmıştır. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924): Eğitimde birlik sağlanarak medreseler kapatıldı. Medeni Kanun'un Kabulü (1926): Kadın-erkek eşitliği sağlandı, mode...

  Mustafa Kemal Atatürk'ün Hayatı Eğitim Hayatı: Mahalle Mektebi: İlkokul eğitiminin başlangıcı. Şemsi Efendi Mektebi: Modern ve çağdaş bir eğitim aldığı özel okul. Selanik Mülkiye Rüştiyesi: Kısa süreli eğitim aldığı sivil okul. Selanik Askerî Rüştiyesi: Askerî eğitime başladığı okul. Bu okulda "Kemal" adını almıştır. Manastır Askerî İdadisi: Askerî eğitimine burada devam etti. Bu okulda tarih öğretmeni Mehmet Tevfik Bey ve Namık Kemal'in vatanseverliği Atatürk'ü etkiledi. İstanbul Harp Okulu: Teğmen olarak mezun oldu. İstanbul Harp Akademisi: Kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu ve askerî kariyerine başladı. Askerî Hayatı: Şam: Askerlik hayatına burada başlamıştır. Arkadaşlarıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyeti 'ni kurdu. 31 Mart Vakası: Hareket Ordusu ile isyanı bastırdı. Tarih sahnesine ilk çıkışıdır. Trablusgarp Savaşı: Derne ve Tobruk'ta başarılar elde etti, Binbaşı oldu. Emperyalizme karşı ilk mücadelesidir. Sofya Ataşemilite...

  Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) Antlaşmanın Yapıldığı Yer ve Temsilciler: Antlaşma, İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanmıştır. Türkiye'yi Temsil Eden Heyet: İsmet İnönü (Heyet Başkanı), Hasan Saka ve Dr. Rıza Nur. İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya ve Belçika. Boğazlar Komisyonu: ABD gözlemci olarak katılmıştır. Lozan Barış Antlaşması'nın Önemi: Misak-ı Millî'nin (Ulusal Ant) büyük ölçüde gerçekleştirilmesidir. Türkiye'nin bağımsızlığının uluslararası alanda resmen tanınmasıdır. Osmanlı Devleti'nin sona erdiğinin tescil edilmesidir. Millî Mücadele'nin askerî zaferlerinin diplomatik zaferle taçlanmasıdır. Lozan Görüşmelerinde Tartışılan Konular ve Sonuçları: Sınırlar: Doğu Sınırı: Kars Antlaşması'na göre kabul edilmiştir. İran Sınırı: Kasr-ı Şirin Antlaşması'na göre kabul edilmiştir. Irak Sınırı: Lozan'da çözülememiş, sonraya bırakılmıştır. Suriye Sınırı: Ank...